14 november 2021

Over uitvinding insuline 100 jaar geleden: ‘Is uiteindelijk geen genezing’

Ronnie van der Linden (JDRF) en Ties Obers (DVN) vertellen in het AD over diabetes type 1 en type 2 en over de ontdekking van insuline 100 jaar geleden.

Bron: AD

Leven met diabetes is topsport

Prikken, meten en afwegen. Leven met diabetes is een topsport. Daar weet Ronnie van der Linden (30) als patiënt met diabetes type 1 alles van. Hij is een van de 1,2 miljoen Nederlanders met diabetes, waarvan 110.000 type 1 hebben. Dankzij de behandeling van diabetes type 1 met insuline, dit jaar precies honderd jaar geleden, zijn er miljoenen levens gered. Zo ook die van hem.

,,De Canadese arts Frederick Grant Banting vond in 1921 een manier om insuline uit de alvleesklier van honden en varkens te halen”, vertelt Van der Linden, fondsenwerver bij onderzoeksstichting Juvenile Diabetes Research Foundation (JDRF). ,,Hij heeft dit toen geïnjecteerd bij een 14-jarige jongen met diabetes type 1. Die jongen heeft toen nog tien jaar lang kunnen leven. Voor die tijd overleden mensen aan diabetes.”

Zonder insuline geen behandeling

Uit onderzoek van het RIVM en het Nivel blijkt dat Nederlanders van 45 met diabetes type 1 gemiddeld dertien jaar korter leven dan mensen zonder de ziekte. Bij mensen met type 2 is dit vier jaar. Dit verschil komt doordat type 1 op jongere leeftijd (35) wordt vastgesteld in tegenstelling tot type 2 (gemiddeld vanaf 60 jaar). Daardoor kan type 1 langer het lichaam aantasten.

Zonder insuline was het helemaal onmogelijk om diabetes type 1 te behandelen. ,,JDRF heeft daarom een speciale 100 challenge in het leven geroepen”, zegt Van Der Linden. ,,Ondanks de technologische ontwikkelingen en de nieuwere insulines blijft het een intensieve behandeling. Uiteindelijk is het geen genezing, meer onderzoek blijft daarom nodig. Met de 100 challenge staan we hierbij stil en halen we geld op. Door honderd kilometer af te leggen, honderd cupcakes te bakken, honderd push-ups te doen of een eigen 100 uitdaging te bedenken.”

Alvleesklier geeft geen insuline af

Van der Linden blogt over zijn leven met de auto-immuunziekte. ,,Mijn lichaam is niet in staat om glucose in het bloed om te zetten naar brandstof voor de cellen”, legt hij uit. ,,Dit komt doordat het afweersysteem de cellen vernietigt die insuline aanmaken. Daardoor geeft mijn alvleesklier geen insuline af. Dit moet ik zelf toedienen via externe injecties of insulinepomp, waarbij de hoeveelheid insuline erg nauw luistert op basis van onder andere voeding en beweging.”

Om verwarring te voorkomen, legt de blogger uit hoe het met diabetes type 2 zit. ,,Type 2 is in tegenstelling tot type 1 geen auto-immuunziekte. Bij type 2 maakt de alvleesklier wel insuline aan, maar te weinig of de insuline wordt niet goed opgenomen. Mensen met type 2 diabetes zijn zogezegd ‘insuline-resistent’. Het lichaam heeft dan in verhouding meer insuline nodig vanuit de alvleesklier om alle glucose om te zetten in brandstof voor het lichaam. Het kan ook zijn dat de alvleesklier na een tijd helemaal geen insuline meer afgeeft.”

Diabetes in Cijfers, Diabetes Fonds © Diabetes Fonds

Hard werken

In de afgelopen vijfentwintig jaar na zijn diagnose is er voor de diabetes type-1 patiënt veel veranderd. ,,Vroeger moest ik zo’n tien tot vijftien keer per dag in mijn vinger prikken”, zegt hij. ,,Nu leest een sensor mijn bloedsuiker af en dan krijg ik via mijn mobiel een alarm wanneer mijn insuline te hoog of te laag is. Ook de manier van insuline toedienen, is veel makkelijker geworden. Ik heb een insulinepomp en een systeem met een algoritme. Dit systeem denkt mee hoeveel insuline er nodig is bij een maaltijd, voor/na/tijdens een training en in de nacht.”

Zijn diabetes managen is hard werken. ,,Naast de glucosewaardes, slaap en beweging, brengt het ook mentale druk te weeg”, vertelt Van der Linden. ,,Als ik mijn verantwoordelijkheid niet neem, is de kans op complicaties zoals blindheid, nierschade, hart- en vaatziektes aanzienlijk groter. Doe ik dit wel, dan nog is het een enorme uitdaging om meer dan 70 procent van de tijd normale bloedsuikerwaardes te behalen.”

Nierproblemen, hartproblemen en voetamputaties

Insuline is geen geneesmiddel. ,,Diabetes kan je zomaar krijgen en is niet te genezen”, vertelt Ties Obers, woordvoerder Diabetesvereniging Nederland, de patiëntenvereniging die opkomt voor iedereen met diabetes. ,,Daarom spreken we van een behandeling. Daarbij brengt de ziekte op korte- en lange termijn complicaties met zich mee, waar te weinig aandacht voor is. Zoals: problemen met seksualiteit, slaapstoornissen, diabetes-burn-out, nierproblemen, hartproblemen en voetamputaties.”

Volgens Obers wordt er te weinig aandacht besteed aan diabetes, waardoor vooroordelen blijven. Uit onderzoek van de Gezondheidsraad blijkt dat 80 procent van de Nederlandse volwassenen de normen voor voldoende beweging, gezonde voeding en goede nachtrust niet haalt. Dit vergroot de kans op diabetes. ,,Dat wil niet zeggen dat iedereen die ongezond leeft diabetes type 2 krijgt en andersom ook niet dat iedereen met diabetes type 2 ongezond heeft geleefd”, vertelt hij. ,,Daarom is goede voorlichting zo belangrijk.”

Er is nog veel te behalen op het gebied van behandeling

Obers weet wel zeker dat er nog veel te behalen valt op het gebied van de behandeling tegen diabetes. ,,Sinds de jaren ’80 is alle insuline synthetisch”, legt hij uit. ,,Daarvoor kwam de insuline vaak uit dieren. Er komen elke paar jaar nieuwe insulines op de markt. Meestal werken ze óf langzamer óf sneller en voorzien daarin beter aan de individuele behoefte van de persoon met diabetes. Snellere insulines, in combinatie met toedienings-algoritmes zijn veelbelovend, maar helaas is er bij beide een probleem in de vergoeding vanuit de zorgverzekeraar.”

Meer lezen:

AD: uitvinding insuline 100 jaar geleden: ‘Is uiteindelijk geen genezing’