Metformine

Wat is metformine?

Metformine is een medicijn voor de behandeling van diabetes type 2. Als iemand met diabetes type 2 een medicijn moet gaan gebruiken kiest een arts bijna altijd eerst voor metformine. In Nederland gebruiken ongeveer 650.000 mensen dit medicijn. Metformine is een tablet dat je slikt.

Wat doet metformine?

Metformine zorgt ervoor dat je lever minder glucose aanmaakt en het verhoogt de gevoeligheid van je lichaam voor insuline. Hierdoor dalen je bloedglucosewaarden. Ook zorgt het medicijn ervoor dat het lichaam GLP-1 maakt. GLP-1 is een darmhormoon. Dit hormoon heeft een gunstig effect op de glucosewaarden. En het zorgt ervoor dat je niet zwaarder wordt. 

Metformine bij diabetes type 1

Metformine verhoogt de insulinegevoeligheid.  Dit kan ervoor zorgen dat je minder insuline nodig hebt. Daarom wordt het soms ook voorgeschreven bij mensen met diabetes type 1. Het effect van metformine bij diabetes type 1 verschilt echter erg tussen de verschillende gebruikers. Een behandelaar schrijft metformine meestal alleen voor als iemand ook het metabool syndroom heeft. Per individu bekijkt een behandelaar of het meerwaarde heeft, om naast de insuline ook metformine voor te schrijven.

Vergoeding van metformine

Hoe de vergoeding van metformine in Nederland geregeld is lees je in Vergoeding metformine.

Maag- en darmklachten van metformine

Veel mensen die het medicijn gebruiken, hebben last van bijwerkingen. Het gaat dan vooral om maag- en darmklachten. Dat zijn vervelende klachten, want ze zorgen er bij veel mensen voor dat ze de hele dag pijn hebben. Of dat ze zich onprettig voelen. 

Onderzoek naar de bijwerkingen

Lareb is een onafhankelijke stichting die bijwerkingen van medicijnen bijhoudt. Tussen 2008 en 2013 hebben zij onderzoek gedaan naar bijwerkingen van metformine. Een paar resultaten van dit onderzoek:

• 35% van de mensen die het medicijn gebruikten, had last van bijwerkingen
• Diarree kwam het meest voor: bij 15% van de gebruikers
• Bij 75% van de gebruikers werden de bijwerkingen na een tijd minder
• Bij mensen die last hadden van winderigheid, bleek dat helaas meestal blijvend
• 9% van de mensen bleef ook na langer gebruik last houden van de bijwerkingen

Metformine heeft ook een positieve bijwerking. Het medicijn metformine maakt de kans op ernstige hart- en vaatziekten namelijk kleiner.

Kan je arts iets doen?

Bespreek de bijwerkingen altijd met je behandelaar. Je behandelaar kan:

• Een ander merk metformine voorschrijven. Niet elk merk heeft dezelfde bijwerkingen.
• Minder metformine voorschrijven. Klachten worden vaak minder als je minder metformine gebruikt.
• Je laten starten met een lage dosering (500 mg) bij de hoofdmaaltijd en de andere doseringen over over de dag laten verdelen. 
• Langwerkende metformine voorschrijven.
• Andere medicijnen voor diabetes type 2 voorschrijven.

Wat kun je zelf doen?

Zelf kun je ook nog dingen doen om de kans op bijwerkingen kleiner te maken:

• Neem metformine tijdens het eten in. Het wordt dan langzamer opgenomen.
• Eet of drink niets dat maag- en darmklachten veroorzaakt. Denk aan koffie of zoetstoffen zoals sorbitol, xylitol en maltitol. Deze zitten vaak in suikervrije snoep of frisdrank.

Vervuilde metformine in 2020

In 2020 was er korte paniek over vervuilde metformine. In een aantal medicijnen met daarin metformine zat een stof die er niet in hoorde. Deze stof heet NDMA. De vervuilde medicijnen werden teruggehaald van apothekers en patiënten.

NDMA kan kankerverwekkend zijn. De kans op kanker door een met NDMA vervuild medicijn is heel klein. Er waren ook slechts een paar leveringen met metformine vervuild. Ook de hoeveelheid NDMA in een tablet was erg klein. Al snel werd duidelijk dat de nadelen van stoppen met metformine veel groter waren dan de nadelen van de kleine hoeveelheid NDMA.