28 oktober 2021

Maakt insuline dik? Dit zeggen onderzoekers.

‘Maakt insuline dik’? Deze vraag kwam binnen bij de redactie van Diabc, het ledenmagazine van Diabetesvereniging Nederland. Journalist Stefanie Rondags dook in een aantal onderzoeken.

Drie redenen waarom insuline dik maakt

• Insuline is een hormoon dat niet alleen je bloedsuiker verlaagt, maar ook de vetopslag in je lichaam stimuleert.
• Als je insuline moet spuiten, of als je insuline-resistent bent, dan kan het voorkomen dat er te veel of te lang insuline in het bloed circuleert. Hierdoor kun je in gewicht toenemen.
• Ook indirect kan te veel insuline spuiten leiden tot gewichtstoename, omdat je dan sneller extra koolhydraten nodig hebt om een hypo te behandelen of te voorkomen.

Maar het is ingewikkelder dan dat

Maar het zit nog iets ingewikkelder in elkaar. Er blijkt namelijk een verschil in de verwerking tussen eigen aangemaakte insuline in de alvleesklier en van buitenaf toegediende insuline. Amerikaanse onderzoekers toonden aan dat bij geïnjecteerde insuline meer insuline in het brein terecht komt, en daar de eetlust licht stimuleert.

Als de eetlust controle al zwak is, zoals bijvoorbeeld bij mensen van middelbare leeftijd met overgewicht, dan kan die kleine extra stimulans net wat te veel zijn. Het geleidelijk ophogen van de insulinedosis kan zo zorgen voor steeds meer gewichtstoename. Bij jonge, fitte en actieve mensen wordt dit effect meestal gecompenseerd, en zie je dus ook minder snel een toename in kilo’s.

Bij nieuw gediagnosticeerde diabetes kan een betere glucose-instelling er toe leiden dat de overtollige glucose, die eerst in het bloed (en de urine) terecht kwam en voor hoge bloedglucosewaarden zorgde, nu wel opgenomen wordt in de lichaamscellen. De eerdere gewichtsafname, van vlak voor de diagnose, herstelt zich dan weer. Dit is dus in feite een positief teken: de insuline doet zijn werk.

Gewichtstoename voorkomen

Een mogelijke valkuil is te concluderen dat je dan maar beter geen insuline kunt spuiten, of minder dan je nodig hebt, uit angst voor extra kilo’s. Alleen verhoog je hiermee je risico op diabetescomplicaties; voor een goede diabetesinstelling en goede gezondheid op de langere termijn is het van belang dat je de insuline toedient die je nodig hebt.

Je kunt een eventueel gewichtseffect echter wel op andere manieren proberen te voorkomen:

1. Je kunt minder koolhydraten eten, waardoor je minder insuline nodig hebt. Als je bovendien gedurende langere tijd koolhydraatarm eet (of aan intermittent fasting doet), dan spreek je eerder je vetopslag aan voor energie, omdat de glucose-opslag in je lever dan minder vol zit.
2. Ook meer bewegen helpt goed, omdat je spieren dan meer glucose gebruiken en je lichaam tot drie dagen na het bewegen gevoeliger is voor insuline, waardoor je minder insuline nodig hebt.
3. Je kunt je bloedglucose regelmatig(er) controleren, zodat je niet meer insuline spuit dan nodig is, en je je hypo’s vervolgens weer moet behandelen met het eten of drinken van suikers.
4. Tenslotte zou je kunnen overwegen om – in samenspraak met je behandelaar! – over te stappen op een ander type insuline (langwerkende in plaats van NPH-insuline), of je insulineratio aan te passen naar minder basaalinsuline en meer maaltijdinsuline.

Doe dit alles altijd in overleg met je behandelaar of diëtist.

Lees de Diabc

Wil je het magazine van Diabetesvereniging Nederland 6 keer per jaar ontvangen? Word lid!

Bronnen:

1) https://www.healthline.com/health/diabetes/tips-for-managing-insulin-weight-gain#2-meal-plan
2) https://bjgp.org/content/68/669/188
3) https://www.mentalfoodchain.com/insulin-and-weight-gain/
4) https://www.diabetesincontrol.com/avoid-weight-gain-from-treating-lows-and-from-insulin-use/