24 uur per dag met je diabetes kan een hele last zijn. Soms is deze last groter dan je op een bepaald moment aankunt. Als zo’n situatie lang duurt, kan dat leiden tot een diabetes burn-out.
Een diabetes burn-out is geen officiële diagnose. Deze term wordt vaak gebruikt als de last die je van je diabetes ervaart en de draagkracht die je op dat moment hebt uit balans zijn. Met draagkracht bedoelen we de mogelijkheden die jij hebt om stress te voorkomen en ermee om te gaan.
De dagelijkse stress die diabetes met zich meebrengt, is je even te veel. Er bestaan vele vormen van een diabetes burn-out.
De last die je van je diabetes ervaart, kan te hoog zijn. Misschien omdat je het allemaal perfect wilt doen. Bijvoorbeeld door de lat hoog extreem te leggen om je bloedglucosewaarden altijd binnen de streefwaarden te willen hebben. Of omdat je met je leefstijl het uiterste probeert te doen om je bloedglucose te beïnvloeden of complicaties probeert te voorkomen.
Soms is je draagkracht een tijdje lager, waardoor je de last van de diabetes even niet meer kunt dragen. Moeheid die door diabetes kan ontstaan, kan hieraan bijdragen. Ook andere gebeurtenissen in je leven kunnen dit veroorzaken.
Een diabetes burn-out kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen zeggen afspraken in het ziekenhuis af of meten hun bloedglucose niet meer. Je kunt dan in een vicieuze cirkel belanden: je bloedglucose is vaker buiten je streefwaarden en je gevoel over je diabetes wordt alleen maar slechter. Andere mensen met een diabetes burn-out veranderen niets aan hoe ze met hun diabetes omgaan, maar vallen mogelijk juist op andere vlakken in hun leven uit.
Sommige mensen met een diabetes burn-out kunnen in hun dagelijkse leven gewoon functioneren. Thuis en op het werk gaat alles door, maar het loopt niet meer fijn rondom je diabetes. Het kost je bijvoorbeeld heel veel moeite om dingen, zoals bloedglucose meten, koolhydraten tellen, insulinedosering inschatten, uit te voeren. Of het wordt je teveel om afspraken met zorgverleners te maken of het lukt je niet om naar zo’n afspraak te gaan. Andere mensen met een diabetes burn-out lopen niet alleen vast met hun diabetes, maar ook op bijvoorbeeld werk of school. Bezig zijn met je diabetes vraagt dan zoveel energie dat je vastloopt in je dagelijkse leven. Hierdoor gaat het bijvoorbeeld niet meer goed op je werk. Een diabetes burn-out is dus voor iedereen anders.
Ik ben intens moe van het vechten, intens moe van mijn gevoelens
Brechtje, 23 jaar
De oorzaak van een diabetes burn-out kan heel verschillend zijn. Meestal loop je vast door verschillende dingen. Bijvoorbeeld doordat je zo je best doet, maar toch een hoog HbA1c houdt. Je bent misschien ontevreden over je Time in Range. Of je gewicht daalt maar niet. Dit kunnen redenen zijn om je angstig of schuldig te voelen. Je gaat nog meer je best doen, maar uiteindelijk wordt het je te veel. Je hebt het gevoel dat je het niet meer aankunt en dat gevoel wordt steeds erger. Uit gevoel van machteloosheid, omdat het doel niet haalbaar lijkt, kun je het opgeven en niets meer met de diabetes te maken willen hebben. Dit kan zich dan uiten in het overslaan van afspraken met zorgverleners, stoppen met bloedglucose meten of medicijnen overslaan.
Je kunt ook vastlopen op andere manieren. Bijvoorbeeld als je juist alles zo goed mogelijk blijft doen. Dat is voor niemand vol te houden. Hierdoor kun je in de knel komen met andere taken in je leven, zoals partner, werknemer zijn of (groot)ouder zijn. Juist mensen die bloedglucoses binnen hun streefwaarden erg belangrijk vinden, lopen risico op een diabetes burn-out. Heb je hele stabiele bloedglucoses of een laag HbA1c? Check dan bij jezelf of je je prettig voelt en of de diabeteslast nog in balans is met je draagkracht.
Want diabetes heb je niet alleen.
De behandeling van een diabetes burn-out is erop gericht om een nieuwe balans te vinden in je diabeteslast en je draagkracht. Zowel jouw diabetes en je zelfmanagement als persoonlijke factoren en je omgeving spelen hierin een belangrijke rol. Door je draagkracht te versterken en je ziektelast te verminderen, kan de last van je diabetes minder zwaar voelen.
Diabetes burn-out is geen officiële diagnose. Een depressie is wel een diagnose volgens de richtlijnen. Om de diagnose depressie te stellen, moeten bepaalde symptomen of kenmerken aanwezig zijn.
Een diabetes burn-out is geen depressie. Het kan wel leiden tot een depressie. Als je een depressie hebt, voel je je meestal de hele dag somber. Daarnaast heb je vaak minder interesse of plezier in (vrijwel alle) activiteiten. Bij een diabetes burn-out gaan de negatieve gevoelens meestal alleen over je diabetes (maar dat hoeft dus niet). Naast de geestelijke gevolgen heeft depressie ook andere effecten zoals slaap- en eetproblemen en vermoeidheid. Deze klachten kunnen ook bij een diabetes burn-out aanwezig zijn. Het onderscheid is dus niet altijd makkelijk te maken.
Belangrijk is dat bij de behandeling de persoon met diabetes centraal staat. Waar liggen precies de problemen? Wat houdt de problemen in stand? Welke mogelijkheden zijn er om de draaglast van zelfmanagement makkelijker te maken? Bijvoorbeeld door inzet van diabetestechnologie. Welke mogelijkheden bestaan er om de draagkracht te versterken? Deze persoonsgerichte manier van zoeken naar oplossingen geldt zowel voor de behandeling van een diabetes burn-out als voor de behandeling van een depressie bij diabetes.
Voluit leven met diabetes. Dat is waar Diabetesvereniging Nederland voor staat. Samen zetten we ons in voor goede zorg en een beter leven voor alle mensen met diabetes.