Diabetes en depressie

Een depressie is meer dan alleen een dipje. Het beheerst je dagelijks leven en heeft vaak negatieve gevolgen voor je diabetes.

Als je een depressie hebt, kan het extra moeilijk zijn om op je diabetes en bloedglucose te letten. Hierdoor lukt het soms minder goed om je medicijnen goed te gebruiken of met je leefstijl bezig te zijn. Het kan zijn dat je bloedglucoses hierdoor minder makkelijk binnen je streefwaarden blijven. Je stemming wordt daar vaak niet beter van. Ook kunnen medicijnen bij depressie invloed hebben op je bloedglucose.

Als je diabetes hebt, heb je ongeveer twee keer meer kans op een depressie dan iemand zonder diabetes. Ieder jaar krijgen ruim 100 duizend mensen met diabetes depressieve klachten.

Wat zijn de oorzaken van een depressie?

Een depressie kan verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld:

• Erfelijkheid kan een rol spelen. In sommige families komen depressies vaker voor.
• Het kan ook zijn dat één of meer signaalstofjes in je hersenen (neurotransmitters) verstoord zijn. Zo kun je bijvoorbeeld te weinig serotonine aanmaken. Serotonine wordt ook wel het gelukshormoon genoemd. Het zorgt ervoor dat je je tevreden, rustig, zelfverzekerd en blij voelt.
• Daarnaast vergroten ingrijpende gebeurtenissen de kans op een depressie. Diabetes is ingrijpend en belastend. De kans op een depressie bij diabetes is het grootst:
  • Kort na de diagnose
  • Als je insuline spuit
  • Als er complicaties door de diabetes ontstaan
  • Bij een diabetes burn-out

Symptomen van een depressie

Er zijn verschillende symptomen die kunnen wijzen op een depressie:

• Een sombere stemming gedurende grootste deel van de dag
• Duidelijk minder interesse of plezier in (vrijwel) alle activiteiten
• Je hebt nergens meer zin in en energie voor. Alles voelt als teveel of je hebt last van moeheid.
• Je hebt klachten, zoals slaapproblemen, eetproblemen, gevoelens van waardeloosheid of schuldgevoelens.
• Je hebt zoveel last van al deze klachten dat je niet meer goed kunt functioneren .
• Je kunt gedachten hebben aan de dood of het gevoel dat de dood nog de enige oplossing is. Herken je dat? Praat dan over die gedachten aan zelfdoding, zoek hulp. Dat kan met iemand in je omgeving of je huisarts. Praat je liever (anoniem) met iemand die je niet kent, bel dan 113.

Zelf denk je misschien eerst dat de depressieve klachten door je bloedglucose of je diabetes komen. Of je durft er niet over te praten. Twijfel je of maak je je zorgen? Neem contact op met je huisarts. Deze kan samen met jou bekijken wat er aan de hand is. Als het nodig is kan je huisarts je ook doorverwijzen naar een psycholoog.

Ik kan het niet meer opbrengen, het is toch allemaal zinloos.

Geert 66 jaar

Mogelijke behandelingen van een depressie

Een depressie kun je op verschillende manieren behandelen. Dit noemen we behandelopties. Een mogelijkheid is psychologische behandeling. Vaak gaat het dan om zogenaamde cognitieve gedragstherapie. Hierbij leer je je negatieve gedachten omzetten in gedachten die jou juist helpen. Zo kun je beter omgaan met moeilijke situaties en verklein je de kans dat je weer een depressie krijgt. Ook andere (vaak ondersteunende) behandelvormen worden toegepast, zoals oplossingsgerichte therapie of mindfulness. Soms is meer intensieve therapie nodig (bijv. psychotherapie).

Een andere behandeloptie bij depressie zijn antidepressiva. Er bestaan verschillende middelen. Bepaalde medicijnen zorgen ervoor dat je gevoeliger wordt voor serotonine. Dit is het hormoon dat zorgt voor een goede stemming. Het nadeel is dat sommige antidepressiva bijwerkingen kunnen geven. Het effect hiervan op je diabetes bespreek je van tevoren met je behandelend arts.

Wandelen, hardlopen of andere vorm van bewegen kan een helpende ondersteuning zijn bij de behandeling van een depressie. Bewegen heeft een positief effect op je bloedglucose, mogelijk moet daar de medicatie op aangepast worden. Ook een dagstructuur aanbrengen, zoals op vaste tijden slapen, eten en bewegen heeft een positief effect op de vermindering van een depressie en tevens vaak een positieve invloed op je bloedglucoses.

Verschil depressie en diabetes burn-out

Een depressie is geen diabetes burn-out. Als je een depressie hebt, ervaar je meestal een sombere stemming gedurende het grootste deel van de dag. Daarnaast heb je vaak minder interesse of plezier in (vrijwel alle) activiteiten. Bij een diabetes burn-out gaan de negatieve gevoelens meestal alleen over je diabetes (maar dat hoeft niet). Naast de geestelijke gevolgen heeft depressie ook andere effecten zoals slaap- en eetproblemen en vermoeidheid. Deze klachten kunnen ook bij een diabetes burn-out aanwezig zijn. Het onderscheid is dus niet altijd makkelijk te maken.

Diabetes burn-out is geen officiële diagnose. Een depressie is wel een diagnose volgens de richtlijnen. Om de diagnose depressie te stellen, moeten bepaalde symptomen of kenmerken aanwezig zijn. Verder kan een diabetes burn-out soms leiden tot een depressie.

Belangrijk is dat bij de behandeling de persoon met diabetes centraal staat. Waar liggen precies de problemen? Wat houdt de problemen in stand? Welke mogelijkheden zijn er om de draaglast van zelfmanagement makkelijker te maken? Bijvoorbeeld door inzet van diabetes technologie. Welke mogelijkheden bestaan er om de draagkracht te versterken? Deze persoonsgerichte manier van zoeken naar oplossingen geldt zowel voor de behandeling van een van een depressie bij diabetes als voor als de behandeling diabetes burn-out.