Maag- en darmklachten van metformine

Veel mensen die metformine gebruiken hebben last van bijwerkingen ervan. Het gaat dan vooral om maag- en darmklachten. Klachten die je gewone dagelijkse leven in de weg kunnen staan.

Bijwerkingen van metformine

Lareb is in Nederland de partij die bijwerkingen van medicijnen bijhoudt. Tussen 2008 en 2013 hebben zij onderzoek gedaan naar bijwerkingen van metformine.

• 35% van de metforminegebruikers had last van bijwerkingen. Diarree kwam het meest voor: bij 15% van de gebruikers.
• Bij 75% van de gebruikers werden de bijwerkingen in de loop van de tijd minder. Bij mensen die last hadden van winderigheid, bleek dat helaas meestal blijvend.
• In totaal bleef 9% van de metforminegebruikers last van bijwerkingen houden.

Waarom wordt metformine voorgeschreven?

Metformine wordt door artsen als eerste middel voorgeschreven bij diabetes type 2. In Nederland gebruiken ongeveer 650.000 mensen dit medicijn.

Metformine zorgt ervoor dat het lichaam gevoeliger wordt voor de insuline die het lichaam zelf nog maakt. Hierdoor dalen de bloedglucosewaarden. Ook zorgt het ervoor dat het lichaam wat extra van het darmhormoon GLP-1 maakt. Dat heeft veel gunstige effecten op het regelen van de glucosewaarden, en het tegengaan van gewichtstoename.

Metformine blijkt verder als gunstige bijwerking te hebben dat het de kans verkleint op ernstige hart- en vaatziekten. Veel redenen dus voor het voorschrijven en gebruiken van metformine.

Kan de arts er iets aan doen?

Ja, dat kan.

• Er zijn veel verschillende merken metformine verkrijgbaar. Bijwerkingen die optreden bij het ene merk, treden mogelijk niet op als u een ander merk probeert. Je kunt je arts vragen om je een ander merk voor te schrijven op Medische Noodzaak.
• Klachten verminderen vaak als de hoeveelheid metformine verlaagd wordt. Starten met een lage dosering (500 mg) bij de hoofdmaaltijd kan bijwerkingen voorkomen. Als een hogere dosering nodig is, kan het helpen deze in meerdere lagere doseringen over de dag verdeeld in te nemen. Als de klachten blijven, zou een lagere dosis kunnen helpen. Wel moet de arts er dan een ander bloedglucoseverlagend middel bij voorschrijven.

Het heeft dus zeker zin je klachten met je arts te bespreken.

Kun je zelf iets doen?

Ja, je kunt zelf ook dingen uitproberen.

• Volgens deskundigen helpt het om de metformine halverwege de maaltijd te nemen. De metformine wordt dan wat vertraagd opgenomen.
• Ook is het verstandig om voedsel en drank te vermijden die van zichzelf maag- en darmklachten kunnen veroorzaken. Denk daarbij aan (veel) koffie, maar ook aan zoetstoffen die bijvoorbeeld in suikervrij snoep zitten, zoals sorbitol, xylitol en maltitol. 

Langwerkende metformine

Langwerkende metformine wordt voorgeschreven bij mensen die op kortwerkende metformine erg veel last hebben van bijwerkingen zoals ernstige diarree en winderigheid. Zij kunnen uitproberen of de klachten door het middel afnemen. 

Vervuilde metformine?

In 2020 was er korte paniek over vervuilde metformine. In een aantal medicijnen met daarin metformine zat een stof die er niet in hoorde. Deze medicijnen werden teruggehaald van apothekers en patiënten. 

De verkeerde stof in was NDMA. NDMA kan mogelijk kankerverwekkend zijn. De kans op kanker door een met NDMA vervuild medicijn is heel klein. Er waren een paar leveringen met metformine vervuild. De kans dat je metformine uit een van deze leveringen hebt gehad is klein. En de hoeveelheid NDMA in een tablet is ook erg klein. Al snel werd duidelijk dat de nadelen van stoppen veel groter waren dan de nadelen van dat hele kleine beetje NDMA.

Uiteraard was Diabetesvereniging Nederland wel erg blij met de snelle terugroepactie die door fabrikant en apothekers werd ingezet.