Schade aan zenuwen
Diabetes kan je zenuwen beschadigen. Zenuwschade kan op verschillende plaatsen in het lichaam voorkomen. Artsen noemen zenuwschade ook wel neuropathie. Iets minder dan de helft van alle mensen met diabetes krijgt met zenuwschade te maken.
Laatste update: 2 september 2022
.png)
Wat doen je zenuwen?
Je zenuwen sturen boodschappen van de hersenen naar je spieren, huid en andere organen en weer terug. Zo kun je je spieren gebruiken en kun je warmte, kou of pijn voelen. Als een zenuw is beschadigd, kan hij signalen niet meer goed doorgeven.
Oorzaak zenuwschade
Het is nog niet volledig bekend wat zenuwschade bij diabetes veroorzaakt. Het is wel bekend dat hoge bloedglucosewaarden er aan bijdragen. Andere factoren zijn: roken, alcohol, verzadigd vet, overgewicht en onvoldoende beweging.
Hoe herken je zenuwschade?
Meestal begint het met minder gevoel in je voeten. Je hebt het gevoel dat je op watten loopt. Dit is gevaarlijk, omdat je hierdoor wondjes niet of te laat opmerkt. Deze wondjes kunnen gaan ontsteken.
Je kunt ook last hebben van stekende of brandende pijn, tintelingen, kramp of krachtverlies. Deze klachten voel je vaak zowel links als rechts in je lichaam.
Mogelijke klachten bij zenuwschade
Als de zenuwen zijn aangetast kun je last krijgen van:
- extreem zweten
- helemaal niet zweten
- krachtverlies in armen of benen, moeilijk lopen
- minder gevoel (van temperatuur of pijn) in handen of voeten
- pijnscheuten, tintelingen, krampen
- ongewild urineverlies of moeite hebben met plassen
- diarree of juist verstopping
- misselijkheid, een vol gevoel
- hartritmestoornissen
- dubbelzien
- erectiestoornissen of een droge vagina
- duizeligheid
- de aanraking van kleding of dekbed niet kunnen verdragen
Het lastige van deze klachten is dat ze ook andere oorzaken kunnen hebben.
Maagverlamming door zenuwschade
De maag heeft een spierwand die zorgt voor het samen knijpen van eten. De spieren worden aangestuurd door zenuwen. Als er zenuwschade ontstaat kan het zorgen voor een maagverlamming. Mensen met diabetes die zenuwschade hebben kunnen dus ook last hebben of krijgen van hun maag.
Een maagverlamming zorgt ervoor dat het eten te langzaam van de maag naar de darmen gaat. Soms krijg je lijst van pijn, misselijkheid, een opgezette buik of brandend maagzuur.
Maar ook kan het ervoor zorgen dat insuline al gaat werken als er nog geen voedsel in de darmen zit. De bloedsuiker kan dan te snel en te veel zakken. Het is dus belangrijk om goed met je zorgverlener af te spreken op welk moment rond de maaltijden je insuline toe dient.
Maagverlamming wordt door zorgprofessionals gastroparese geoemd.
Zenuwschade en voetzorg
Zenuwschade ontstaat meestal eerst bij minder gevoel in de voeten. Dat is niet fijn, maar kan ook gevaarlijk zijn. Je kunt op een steentje of scherp voorwerp stappen en niet doorhebben dat je een wondje hebt.
Wondjes op of onder de voeten ontsteken sneller en gaan ook moeilijker dicht dan op andere plekken van het lichaam. Extra zorg voor je voeten is dus heel belangrijk.
Heb je zenuwschade aan je voeten? Check dan elke avond en ochtend je voeten op wondjes of slechte plekken. Lees meer over voetproblemen en voetzorg.
Verschillende soorten zenuwschade
Er zijn verschillende soorten zenuwschade. Schade aan één zenuw heet mononeuropathie. Schade aan meerdere zenuwen heet polyneuropathie.
Schade aan ‘autonome zenuwen’, dat zijn zenuwen die van en naar je organen lopen, heet autonome neuropathie. Hierbij kun je denken aan spijsverteringsorganen, je blaas, hart, bloedvaten en huid.
Meer soorten zenuwschade vind je in ons E-book zenuwschade.
Hoe voorkom je zenuwschade?
Bij diabetes is zenuwschade heel moeilijk te voorkomen. Je kunt de schade soms wel vertragen of voorkomen dat de schade ernstiger wordt. Het belangrijkste wapen tegen zenuwschade is stabiele bloedglucosewaarden. Als het lukt om de bloedglucosewaarden onder controle te krijgen, zodat er minder dalen en pieken zijn, dan zullen zenuwen minder snel beschadigd raken.
De behandeling van zenuwschade
De behandeling van zenuwschade is gericht op het verminderen van pijn. Vaak is er bij pijnlijke zenuwschade lichamelijk niets ernstigs aan de hand. Maar pijn kan ernstige problemen geven in je dagelijks functioneren. Het verminderen van pijn werkt voor iedereen anders. Het is een kwestie van uitproberen.
Hersenen spelen een grote rol bij hoe je pijn voelt. Bij sommige mensen helpen daarom antidepressiva en anti-epileptica. Soms helpen cannabis of opiaatachtige middelen.
Bij anderen werken crèmes of pleisters met capsaïsine of lidocaïne. Capsaïcine zorgt ervoor dat pijn- of gevoelsprikkels niet naar de hersenen gaan. De pleister met capsaïcine wordt in het ziekenhuis aangebracht en blijft maximaal een uur zitten. Dit moet om de drie maanden herhaald worden.
Naast medicatie kun je ook baat hebben bij mindfulness, yoga of andere meditatietechnieken om de pijn te verlichten.
Prikkelen van de zenuwen (ook wel stimulatie van de zenuwen genoemd) gebeurt door kleine stroomstootjes door de huid die de zenuwen beïnvloeden. De pijn wordt daardoor minder.
Dit gebeurt via:
- TENS (transcutane elektrische neurostimulatie)
- PENS (percutane elektrische neurostimulatie)
- Ruggenmergstimulatie
Bij TENS krijg je kleine stroomstootjes via plakkertjes op je huid. Bij PENS gebeurt dit via dunne metalen elektroden die door de huid gestoken worden. De stroomstootjes zorgen dat er minder pijnprikkels naar de hersenen gaan, dat er meer pijnstillende stoffen door het lichaam gaan en het ontspant de spieren.
Bij ruggenmergstimulatie wordt er meestal een mini apparaatje dat neuromodulatiesysteem heet in het ruggenmerg ingebracht. Dit apparaatje zorgt voor elektrische stimulatie van de zenuwen van het ruggenmerg. Het gebruikt elektrische impulsen om de pijnsignalen van de hersenen naar de zenuwen en andersom te onderbreken. Je hebt dan minder pijn.
Er kunnen ook verschillende behandelingen met elkaar gecombineerd worden. Bijvoorbeeld een combinatie van een pijnstillende crème en het prikkelen van de zenuwen. Of pijnstillers in combinatie met hulpmiddelen zoals aangepaste schoenen of een steunband voor hand of arm.
Bekijk ons E-book neuropathie voor meer informatie over behandelmogelijkheden.