Neuropathie is een sluipmoordenaar

Thijs is niet anders gewend dan dat hij diabetes heeft. Traktaties op school waren er voor hem niet bij. Hij moest het doen met een appel. Sinds zijn dertigste heeft hij te maken met de volwassen complicaties van diabetes, waaronder ook aan zijn voeten. 

Alsof een hartinfarct, vaatlijden, nierfalen en verslechterend zicht niet genoeg waren, loopt hij door neuropathie nu naar eigen zeggen de hele dag ‘op stelten’ en heeft hij twee teenamputaties doorgemaakt.

Thijs en podotherapeut Roy aan het woord

Bekijk hier het verhaal van Thijs en de adviezen en tips van podotherapeut Roy Wisselink, podotherapeut van Voetencentrum Wender.

"Soms zie ik mensen kijken van 'waarom doet hij dat?"

Thijs verplaatst zich met een scootmobiel en voor het lopen van kortere afstanden heeft hij aangepaste schoenen en een wandelstok. Het is aan Thijs niet makkelijk te zien dat er complicaties zijn. “Soms als ik kom aanrijden in mijn scootmobiel en er vrij makkelijk uit stap, zie ik mensen kijken van ‘waarom doet hij dat?’. Ik weiger ook een invalidekaart aan te vragen, omdat ik vind dat er mensen zijn die die plek harder nodig hebben dan ik.” Het is een compliment waard hoe positief Thijs erin staat.

De windhonden geven mij energie

“Mijn energie krijg ik van mijn windhonden. Als ik chagrijnig ben, maken zij me weer vrolijk.”

Thijs en zijn vrouw hebben drie windhonden. De honden komen uit Spanje en zijn door Thijs en zijn vrouw opgevangen. “Windhonden zijn erg energiek en dat geven ze mij ook terug. Als ik chagrijnig ben, maken zij me weer vrolijk. Er is zelfs een periode geweest waarin we met vijf windhonden in een relatief klein huisje leefden. Dat ging eigenlijk heel goed.”

“Ik noem neuropathie ook wel eens een sluipmoordenaar.”

Toen Thijs vier jaar was werd duidelijk dat hij diabetes heeft. Bij hem in het gezin waren er al drie andere mensen met diabetes, dus het was niet compleet nieuw. Toch was het schrikken. “Ik mocht niet meer meedoen met de traktaties op school. Ik moest gezond doen en kreeg dan een appel. Dat is als kind toch vrij zwaar. Gelukkig kneep mijn moeder zo af en toe een oogje toe, waardoor ik nog wat meer kind kon zijn.”

Een enorme schrik op zijn dertigste

Op zijn dertigste is Thijs met een hypercoma opgenomen in het ziekenhuis. Zijn waardes waren niet meer meetbaar. “De internist dacht dat ik er vandoor ging, om het zo maar even te zeggen.” Gelukkig is Thijs daar weer uitgekomen, maar niet zonder gevolgen. “Ik kreeg onder andere te maken met neuropathie. Ik voel helemaal niets meer in mijn voeten en loop voor mijn gevoel de hele dag op stelten.”

Een klein wondje heeft grote gevolgen

Een wondje aan zijn voet merkt hij pas op als hij het kan zien. “Ik noem neuropathie ook wel eens een sluipmoordenaar”, zegt Thijs. “Je loopt heel gemakkelijk door met een klein wondje. En dat kan grote gevolgen hebben.”

“Het geluid was ‘flop’. En ik keek zo op het bot.”

“Op een gegeven moment had ik een klein wondje aan mijn voet. Het werd netjes verbonden, maar er werd niet ingegrepen. Podotherapeuten waren in die tijd, pakweg 25 jaar geleden, met een lichtje te zoeken. Ik was mijn voeten aan het verzorgen en dacht dat er een likdoorntje zat. Ik voelde er voorzichtig met mijn vinger aan. Het geluid was letterlijk ‘flop’. En ik keek zo op het bot.” De vaatchirurg in het ziekenhuis had de mededeling dat ze niks meer konden doen om zijn teen te redden en dat die eraf moest. Bijna exact een jaar later volgde een tweede teenamputatie aan dezelfde voet.

Thijs combineert diabetes en werk

Thijs heeft met zijn baan bij de Diabetesvereniging Nederland van diabetes zijn werk kunnen maken. Hij krijgt regelmatig mensen aan de telefoon die te maken hebben met serieuze voetproblemen. “Veel mensen stellen de zorg uit. Mijn ervaring leert: uitstel is afstel. Hoe eerder je je laat bekijken door een voetenteam, des te minder groot de schade is.”

Bezuinig niet op voetenzorg

“Ik wil iedereen adviseren: bezuinig niet op de zorg voor je voeten en trek op tijd aan de bel.”

Thijs behandelt en controleert iedere ochtend zijn voeten. Hij heeft een speciale spiegel daarvoor, waarmee hij goed onder zijn voeten kan kijken. Voor het klaarmaken in de ochtend neemt hij extra de tijd. “Na het douchen droog ik mijn voeten zorgvuldig af, ook tussen de tenen. Ik reken altijd een kwartiertje extra om mezelf klaar te maken. Ik kom liever iets later op mijn afspraak dan dat ik minder goed voor mijn voeten zorg.”

Goede schoenen, naadloze sokken en extra zorg

“Ik wil iedereen adviseren om niet te bezuinigen op goede schoenen, naadloze sokken en de zorg voor je voeten. Koop eens een goede voetcrème en smeer je voeten er regelmatig mee in. En een tip: er zijn van die goedkope winkels waar je gemakkelijk een spiegeltje kan kopen waarmee je goed onder je voeten kunt kijken.”

“Het verhaal van Thijs is bijzonder, maar helaas geen uitzondering.”

Roy Wisselink, diabetespodotherapeut bij Voetencentrum Wender, heeft veel ervaring op het gebied van voetproblemen bij diabetes. Het behandelen, maar vooral ook het voorkomen ervan vormen een groot deel van zijn werkzaamheden. “Thijs heeft een bijzonder verhaal, maar zijn verhaal is helaas geen uitzondering. Als diabetespodotherapeut ben ik werkzaam op verschillende voetenpoli’s in ziekenhuizen. Veel van wat Thijs vertelt zie ik daar ook bij andere mensen met diabetes.”

Roy, diabetespodotherapeut, vertelt over de optelsom

Een wond bij diabetes ontstaat vaak niet spontaan, maar is een optelsom van verschillende factoren. Denk aan verminderde doorbloeding, een verminderd gevoel in de voeten, vaak in combinatie met drukplekken. “Als een drukplek, zoals een likdoorn, niet goed gevoeld wordt en er staat teveel druk op de voet, dan kan dit resulteren in een wond. En dat kan grote gevolgen hebben, zoals in het voorbeeld van Thijs. Het is altijd raadzaam om daar tijdig naar te laten kijken als je het niet vertrouwt, want een wond bij diabetes kan helaas snel escaleren. Het kan gepaard gaan met infecties en dat kan weer leiden tot amputaties.”

Laat de Sims classificatie bepalen!

“Een belangrijke tip voor mensen met diabetes die ik extra wil benadrukken is: laat de Sims classificatie bepalen als dit nog niet is gedaan. Dat is de manier om het risico op wonden en amputaties inzichtelijk te maken en ook de zorg te kunnen ontvangen die nodig is.”

De Sims classificatie geeft aan hoe groot het risico voor iemand is op het krijgen van voetproblemen. Hoe hoger de Sims classificatie, hoe hoger het risico. De praktijkondersteuner bij de huisarts of de diabetesverpleegkundige bij de internist kan de Sims classificatie vaststellen. Daar kun je ernaar vragen.”

Wat doet de podotherapeut?

Wordt er iets afwijkends gevonden, dan vindt een verwijzing plaats naar de podotherapeut. De podotherapeut heeft als doel om het risico op wonden aan de voet zo laag mogelijk te houden. Het gevoel in de voeten en de doorbloeding worden nogmaals onderzocht en de voeten worden uitvoerig gecontroleerd op drukplekken.

Dan volgt een behandelplan, en nu?

Op basis van het onderzoek wordt een behandelplan gemaakt. Onderdelen daarvan zijn bijvoorbeeld een schoenadvies, op maat gemaakte steunzolen, een orthese (een siliconen teenstukje) of een nagelbeugel om te voorkomen dat een kromme nagel ingroeit. Meestal vindt ook een verwijzing plaats naar een medisch pedicure om periodiek de voeten te behandelen. Het doel van het behandelplan is om drukplekken te voorkomen of te verminderen.

Trek op tijd aan de bel

“We zien zelfs de situaties van mensen die op een voetenpoli binnenkomen met een wond, die nog nooit een podotherapeut hebben gezien”, vertelt Roy. “Daarvan wil ik echt zeggen: trek aan de bel en zorg dat er met regelmaat iemand naar de voeten kijkt om het in de gaten te houden en op tijd de zorg te regelen die nodig is. Dat kan grote problemen voorkomen.”

Altijd bescherming aan je voeten, kies voor goede schoenen

Een ander belangrijk onderdeel bij het voorkomen van voetproblemen zijn de schoenen. “Ik adviseer altijd om bescherming aan de voeten te dragen. Schoenen zijn de eerste bescherming die we aan de voet kunnen bieden.

Een verkeerde schoen kan daarentegen ook veel kwaad doen, dus het is belangrijk om goed passend schoeisel te hebben. Er is heel veel mogelijk. Zo zijn er confectieschoenen, dus een schoen die in de winkel standaard te verkrijgen is, maar er zijn ook semi-orthopedische of orthopedische schoenen beschikbaar. Dat zijn op maat gemaakte schoenen.”

Orthopedische schoenen zijn niet meer ouderwets en lelijk

“Orthopedische schoenen zijn vandaag de dag niet meer te onderscheiden van de hippe schoenen die in de winkel te verkrijgen zijn.”

Veel mensen hebben bij orthopedische- of aangepaste schoenen nog een ouderwets beeld, maar dat is volgens Roy onterecht. “Orthopedische schoenen zijn vandaag de dag niet meer te onderscheiden van de hippe schoenen die in de winkel te verkrijgen zijn.

De enige voorwaarde is dat ze om de voet heen passen, dus je hebt altijd te maken met een bepaalde pasvorm die in een schoen moet zitten.

Maar buiten dat, de kleur, de stiksels, de sluitingen, daar kan heel veel in gekozen worden. Vandaag de dag is er super veel verkrijgbaar qua schoenen, waardoor je soms door de bomen ook het bos niet meer ziet. En daarvoor zou ik zeggen: laat je adviseren door een podotherapeut. Er is niet één soort schoen die voor iedereen met diabetes geschikt is. We moeten individueel kijken wat mogelijk is en wat de beste oplossing is.”

Blijf dagelijks controleren, sla niet over

“Ongeacht het risico wat iemand loopt - een hoog, laag of zelfs geen risico - is het áltijd belangrijk om goed voor je voeten zorgen. Dat betekent het dagelijks controleren van de voeten, maar zeker ook het voorkomen van drukplekken. Want dat zijn potentieel de risicoplekken voor wonden.”

Alle tips op een rij: dit kun je zelf doen

Er zijn een aantal dingen die je zelf kunt doen om problemen zo goed als mogelijk te voorkomen. Een aantal tips geeft podotherapeut Roy in de video. Lees er meer bij Problemen met je voeten zo veel mogelijk voorkomen.

Dit artikel kwam tot stand in nauwe samenwerking met Voetencentrum Wender.