Een schildklier- aandoening bij diabetes

Heb je diabetes type 1, dan heb je een grotere kans om een tweede auto-immuunziekte te krijgen. Bijvoorbeeld een schildklieraandoening.

De schildklier is een belangrijk orgaan in ons lichaam. Het maakt hormonen aan die ervoor zorgen dat je lichaam genoeg energie krijgt om te functioneren. Produceert je schildklier te snel of te langzaam hormonen, dan krijg je klachten.

Schildklieraandoeningen komen erg vaak voor: ongeveer 1 op de 10 mensen krijgt ermee te maken. 

Wat doet de schildklier?

De schildklier is een orgaan dat hormonen aanmaakt. Deze hormonen spelen een grote rol bij de stofwisseling in je lichaam. Stofwisseling houdt in: het opnemen van voedsel en het omzetten van dat voedsel in energie. We hebben energie nodig om te kunnen functioneren.

Schildklierziekten

Een goed werkende schildklier maakt precies genoeg hormonen aan. De processen in je lichaam gaan dan goed. Je hebt het warm genoeg als het koud is. En als het warm is, zweet je. Ook val je niet zomaar af of kom je niet zomaar aan.

Gaat je lichaam antistoffen aanmaken tegen je eigen schildkliercellen, dan ontstaat er een probleem. Je schildklier gaat dan te snel of te traag werken. Je stofwisseling raakt in de war en je krijgt klachten. Je kunt een schildklierziekte krijgen waarbij je te veel hormonen aanmaakt (hyperthyreoïdie) of te weinig hormonen (hypothyreoïdie).

Ziekte van Graves

De meest voorkomende aandoening met een te snel werkende schildklier is de ziekte van Graves. Bij 30% van de vrouwen en 5% van de mannen met diabetes type 1 komt deze auto-immuunziekte voor. Klachten kunnen zijn:

• Een opgejaagd gevoel
• Het warm hebben
• Zweten
• Diarree
• Gewrichtsklachten
• Den verhoogde hartslag
• Afvallen
• Oogklachten (oogziekte van Graves)

In heel zeldzame gevallen ontstaan huidproblemen aan de scheenbenen (pretibiaal myxoedeem). 

Dat ik ontzettend moe was doordat mijn schildklier te traag werkt, had ik jarenlang niet door. Ik dacht dat het aan mijn diabetes lag.

Steffany, 27 jaar

Ziekte van Hashimoto

De ziekte van Hashimoto is de meest voorkomende aandoening waarbij de schildklier te traag werkt. Mensen (vooral kinderen) met een andere auto-immuunziekte, zoals diabetes type 1, hebben meer kans om deze ziekte te krijgen. De meest voorkomende klachten zijn:

• Het koud hebben
• Vermoeidheid
• Een droge, dikkere huid
• Obstipatie (verstopping)
• Haaruitval
• Spierpijn
• Zwaarder worden

Hoe langer de ziekte bestaat, hoe meer klachten je hebt. 

Wat is het verband met diabetes?

Schildklieraandoeningen, zoals de ziekte van Graves of de ziekte van Hashimoto, zijn net als diabetes auto-immuunziekten. Mensen met een auto-immuunziekte hebben een verhoogde kans om nog een tweede (of derde) auto-immuunziekte te krijgen. We noemen dat comorbiditeit. Bij schildklieraandoeningen komen vaak ook aandoeningen voor als diabetes type 1 en coeliakie.

Een te langzaam of te snel werkende schildklier kan je insulinebehoefte beïnvloeden. Je bloedglucosewaarden kunnen daardoor minder stabiel worden. Wisselen je bloedglucosewaarden sterk en lijken ze niet te reageren op je diabetesmedicatie? Laat je schildklier controleren. Dit gebeurt met bloedonderzoek. Misschien moet je wel medicijnen krijgen voor je schildklier.

Een aandoening aan je schildklier kun je niet zelf reguleren. Dat is dus anders dan bij diabetes. Voor beide geldt wel: meten is weten!

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Met bloedonderzoek en eventueel een echo kan aangetoond worden of je een schildklieraandoening hebt. Een diagnose stellen alleen op basis van de klachten is moeilijk. Veel klachten waarvan je last kunt hebben bij een schilklieraandoening komen namelijk ook voor bij andere aandoeningen. 

Hoe worden schildklierziekten behandeld?

Maakt je schildklier te weinig hormonen aan, dan moet je dagelijks het schildklierhormoon levothyroxine slikken. Gebruik je ook andere medicijnen of stap je over op levothyroxine van een ander merk? Dan kan dit de opname van de levothyroxine beïnvloeden. Je arts en apotheker kunnen je daar meer over vertellen.

Heb je te veel schildklierhormoon, dan kan de behandeling bestaan uit:

• Medicijnen die de schilklierfunctie remmen tot een normaal niveau.
• Een hogere dosis schildklierremmers in combinatie met schildkliertabletten om de onderdrukte functie op te vangen.

Ook een behandeling met radioactief jodium of een operatie van de schildklier is mogelijk.

Kun je genezen van een schildklieraandoening? 

De ziekte van Hashimoto kan niet genezen. Als de schildkliercellen zijn afgebroken groeien ze niet meer terug. Voor de ziekte van Hashimoto moet je levenslang medicijnen gebruiken.

Dit is anders bij de ziekte van Graves. Jaarlijks krijgt de helft van de patiënten weer een normaal werkende schildklier. Dat geldt voor 50% van de patiënten na 1 jaar, 25% van de patiënten na 2 jaar, 12,5% van de patiënten na 3 jaar enzovoort. Het kan dus vele jaren duren, maar het is mogelijk dat je geneest van de ziekte van Graves. Om deze reden word je bij de ziekte van Graves ieder jaar gecontroleerd. Er wordt dan gekeken of de schildklier het zelf weer goed kan regelen zonder medicatie.