Wat is zwangerschapsdiabetes?

Als je diabetes krijgt terwijl je zwanger bent, heet dat zwangerschapsdiabetes. Het aantal zwangere vrouwen met diabetes stijgt hard. Zwangerschapsdiabetes is goed te behandelen en je kunt een gezonde baby krijgen.

Over het algemeen verdwijnt de diabetes na de bevalling. Maar houd er rekening mee dat zwangerschapsdiabetes op de langere termijn ook gevolgen kan hebben.

Hoe vaak komt zwangerschapsdiabetes voor?

Op dit moment zijn er jaarlijks ruim 12.000 vrouwen met zwangerschapsdiabetes. In 2015 waren dat er nog ongeveer 9.000. Steeds meer vrouwen krijgen dus zwangerschapsdiabetes. Hiervoor zijn meerdere oorzaken, zoals een betere screening en de leeftijd waarop Nederlandse vrouwen zwanger worden. Hoe ouder je bent als je zwanger wordt, hoe groter de kans is op zwangerschapsdiabetes. Bijna 20% van de zwangere vrouwen tussen de 40-44 jaar krijgt zwangerschapsdiabetes.

Waardoor ontstaat zwangerschapsdiabetes?

Als je zwanger bent, word je minder gevoelig voor insuline. Dat doen je hormonen. Meestal maakt het lichaam dan zelf automatisch meer insuline aan, maar soms gaat dat niet goed. Er ontstaat dan een tijdelijke vorm van diabetes: zwangerschapsdiabetes. Zwangerschapsdiabetes ontstaat vaak tussen 24^e en 28^e van de zwangerschap.

Wanneer loop je een hoger risico?

Sommige vrouwen hebben meer risico op zwangerschapsdiabetes. De risico’s zijn groter als:

• Je al eerder zwangerschapsdiabetes hebt gehad.
• Je overgewicht hebt (BMI 30 of hoger).
• Je eerder een zwaar kind hebt gekregen (meer dan 4500 gram).
• Je een vader, moeder, broer of zus hebt met diabetes type 2.
• Je van Afrikaanse, Zuid-Aziatische of Midden Oosterse afkomst bent (bijvoorbeeld uit Turkije, Marokko, Pakistan, Suriname, Ghana of de Antillen).
• Je in een eerdere zwangerschap om onverklaarbare reden je baby hebt verloren.
• Je Polycysteus-ovariumsyndroom hebt (PCOS).

Hoe ontdek je zwangerschapsdiabetes?

Zwangerschapsdiabetes wordt onderzocht met een glucose tolerantietest (GTT). Voor deze test wordt eerst bloed afgenomen. Daarvoor moet je nuchter zijn, dat betekent dat je niet mag eten en drinken gedurende een bepaalde periode zodat uw maag op dat ogenblik leeg is. Daarna drink je een suikerdrankje. Na twee uur wordt opnieuw bloed afgenomen. Daarmee wordt je bloedglucosewaarde opnieuw gemeten om te kijken of je lichaam zelf insuline heeft aangemaakt. Is de bloedglucosewaarde hoger dan 7,8 mmol/l, dan heb je zwangerschapsdiabetes.

Richtlijn zwangerschapsdiabetes

Er is een richtlijn voor verloskundigen waarin staat welke vrouwen getest moeten worden op zwangerschapsdiabetes. Toch gebeurt dat niet altijd. Als je een of meerdere van de risicofactoren hebt die hierboven staan, vraag dan zelf bij je verloskundige om een test. 

Behandeling zwangerschapsdiabetes

Als je zwangerschapsdiabetes hebt, verwijst je verloskundige je door naar een diabetesverpleegkundige. Vaak krijg je ook advies van een diëtist.

De behandeling begint meestal met een dieet en meer bewegen. Een diëtist geeft je hierover adviezen. Door anders te eten en meer te bewegen, kun je je bloedglucosewaarden vaak binnen de normale waarden krijgen.

Je controleert zelf met een bloedglucosemeter je bloedglucosewaarden. Dit doe je minstens twee dagen per week, verschillende keren per dag. Je diabetesverpleegkundige vertelt je hoe je dit doet.

Helpt een dieet niet genoeg, dan stap je over op insuline. Je internist, diabetesverpleegkundige en diëtist begeleiden je daarbij. Ook als je insuline gebruikt, meet je regelmatig je bloedglucosewaarden.

Hoe verlopen je zwangerschapscontroles?

De controles kunnen door je eigen verloskundige gedaan worden als:

• je baby normaal groeit;
• je bloedsuikers weer normaal zijn;
• je geen medicijnen gebruikt.

De verloskundige houdt je bloedsuikers en de groei van je baby in de gaten. Is je baby te zwaar, zijn je bloedsuikers niet goed onder controle of gebruik je medicijnen? Dan neemt een gynaecoloog de zwangerschapscontroles over. 

Bevallen als je zwangerschapsdiabetes hebt

Als je zwangerschapsdiabetes hebt, beval je in het ziekenhuis. Jij en je baby moeten tijdens en na de bevalling goed in de gaten worden gehouden.

Tijdens de bevalling controleren ze je bloedglucosewaarden. Als het nodig is, passen ze de hoeveelheid insuline die je krijgt aan.

Zwangerschapsdiabetes kan leiden tot een zware baby. Dit kan problemen geven bij de bevalling, waardoor een keizersnede nodig is. Daarom leiden ze een je bevalling vaak in week 38 of 39 van je zwangerschap in. Je kindje heeft dan geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen. Na de geboorte controleert de kinderarts je baby. Soms zijn controles langer nodig. 

Zwangerschapsdiabetes na de bevalling

Na de bevalling kan je kind te lage bloedglucosewaarden hebben. Dat komt doordat je baby in de baarmoeder gewend was aan veel glucose. Na de bevalling stopt de toevoer van glucose ineens en kan de bloedglucosewaarde te laag worden. Dit gebeurt vooral als je insuline hebt gebruikt. Of als je baby te vroeg geboren is. 

De eerste dagen na de geboorte controleert de kinderarts je baby een paar keer. Dit gebeurt met een hielprikje. Als je baby te weinig glucose heeft, krijgt hij of zij voeding of een infuus met glucose.

Verhoogde kans op diabetes type 2 na zwangerschapsdiabetes

De helft van de vrouwen met zwangerschapsdiabetes krijgt binnen vijf tot tien jaar diabetes type 2. Ook hun kinderen hebben een grotere kans op het krijgen van diabetes type 2 in hun latere leven. Laat je bloedglucosewaarden daarom elk jaar controleren bij de huisarts.

Let direct na je bevalling en in de jaren erna op een gezonde leefstijl. Dit kan diabetes type 2 uitstellen en zelfs voorkomen. Kijk ook eens op onze pagina over gezond leven hoe je diabetes type 2 misschien kunt voorkomen.