3 mei 2021

Onderzoekers op de bühne

In Nederland lopen twee grote studies naar diabetes type 2: in Hoorn en Maastricht. Onderzoekers Petra Elders en Coen Stehouwers vertellen in de net verschenen editie van Diabc over de onderzoeken en de belangrijkste resultaten. ‘We ontdekten: mensen zijn ongezonder als ze zelfs maar een beetje meer zitten. Een half uur maakt veel verschil.’

Al dertig jaar grootschalig onderzoek naar gezondheid

Prof. Dr. Petra Elders, huisarts en hoogleraar Huisartsengeneeskunde VUMC, doet onderzoek naar diabetes type 2 en is onder andere betrokken bij de Hoornstudie: “De Hoornstudie bestaat al sinds 1990. Toen werd een bevolkingsonderzoek gedaan naar inwoners van Hoorn tussen 40 en 75 jaar. Zo’n studie was daarvoor nog nooit gedaan, ook internationaal niet. De eerste conclusies waren schokkend. Er waren bijna twee keer zoveel mensen zijn met diabetes type 2 als we toen dachten. Veel mensen bleken er jaren mee door te lopen, vaak ook met complicaties.”

“De Hoornstudie bestaat nog steeds, er zijn andere onderzoeken bij gekomen. Zo onderzoeken we elk jaar alle mensen met diabetes type 2 in West-Friesland, ongeveer negenduizend mensen. We weten daardoor dat de kans op complicaties toeneemt als iemand niet goed is ingesteld, een te hoge bloeddruk heeft en te veel vetten in het bloed. Ook werd duidelijk dat mensen met een niet-Nederlandse afkomst meer risico hebben. Alle uitkomsten hebben bijgedragen aan betere diabeteszorg.”

Maastrichtstudie bestudeert mensen van top tot teen

Prof. dr. Coen Stehouwer is internist en hoogleraar Interne Geneeskunde bij Maastricht University: “Uniek aan de Maastrichtstudie is dat we een grote groep mensen uitgebreid onderzoeken met alle methoden en technieken die we hebben. In 2018 hebben we de eerste ronde onderzoeken afgerond, met bijna tienduizend deelnemers. En we zijn net begonnen met het opnieuw onderzoeken van dezelfde groep mensen.”

“Tot nu toe vroegen we altijd aan mensen hoeveel ze bewogen, maar dat overschatten mensen altijd. Daarom gaven we alle deelnemers een beweegmeter die elke beweging registreert. Ze kunnen meten of je ligt, zit, staat of loopt. Daar kwam iets verrassends uit, namelijk dat mensen ongezonder zijn als ze zelfs maar een beetje meer zitten. Mensen zonder diabetes zitten gemiddeld 9 uur per dag. Mensen met diabetes type 2 gemiddeld 9,5 uur. Dat halve uur maakt dus veel verschil. En je kunt het niet ‘goedmaken’ door intensief te sporten bijvoorbeeld.”

“Vergelijk het met roken: je kunt de negatieve effecten daarvan niet ongedaan maken door hard te lopen. Onze conclusie was dus: zitten is het nieuwe roken. Ons advies is om een half uur zitten per dag te vervangen door staan of lopen. Bijvoorbeeld door aan een stabureau te werken. En dat advies wordt steeds vaker overgenomen.”

Het hele artikel lees je in Diabc nummer 2, thema Op de bühne. Ook Diabc ontvangen? Word lid!