24 oktober 2024
Language Matters vraagt aandacht voor taalgebruik rondom diabetes.
Language Matters Diabetes is een internationale actie die startte in Australië. In Nederland is dit in 2024 opgepakt in een samenwerking van mensen met diabetes, zorgprofessionals en verschillende diabetesorganisaties. Diabetesvereniging Nederland is een van die organisaties. Het resultaat: Taal & Diabetes, een statement over het belang van taalgebruik bij de communicatie met en over mensen met diabetes.
‘Een slecht HbA1c’, ‘ouderdomsdiabetes’ of ‘onder controle houden’
Iedereen heeft andere woorden die wel of niet als negatief worden ervaren. Waar ‘vroeger’ nog zonder problemen over suikerziekte kon worden gesproken, wordt dat woord nu het liefste niet meer gebruikt. Diabeet en suikerpatiënt zijn woorden die we bij voorkeur niet meer horen. Maar ook een slechte bloedglucose, slechte waarden of ‘uw waarden zijn niet zo goed als een normaal iemand’, kunnen onnodig kwetsend zijn.
Waarom worden ze niet meer gebruikt?
Diabeet of patiënt
In het verleden was het normaal om iemand diabeet of patiënt te noemen. In Taal & Diabetes is de uitleg: ‘Door het gebruik van het woord ‘diabeet’ of ‘patiënt’ wordt iemands identiteit tot een aandoening gereduceerd’. Diabetesvereniging Nederland gebruikt al jaren ‘iemand, mens of persoon met diabetes’. Steeds meer organisaties en zorgprofessionals zijn dat ook al gaan doen.
Suiker of suikerziekte
Diabetes heeft verschillende typen, oorzaken en behandelingen. Vooral de oorzaak wordt door de naam suiker of suikerziekte vaak gekoppeld aan slechte voeding. Maar suiker is bij geen van de typen diabetes de oorzaak. De naam komt oorspronkelijk van de geur/smaak van de urine toen artsen nog geen andere onderzoeksmethodes hadden. Diabetesvereniging Nederland gebruikt het af en toe om ook voor oudere generaties en mensen met een andere dan Nederlandse achtergrond duidelijk te zijn. Maar altijd in combinatie met de juiste naam diabetes.
Slechte waarden, niet goed ingesteld, onder controle houden
Dit is een vrij nieuwe richting waar Diabetesvereniging Nederland erg positief over is. Als je 24 uur per dag, 7 dagen per week met je diabetes bezig bent en je hoort dat je niet goed bent ingesteld, dan geeft dit een negatieve ervaring. Diabetes is namelijk niet volledig onder controle te krijgen of te houden. Er zijn enorm veel factoren die invloed hebben op je glucosewaarden. Op veel factoren heb je geen invloed. We beseffen dat het niet meer gebruiken van deze woorden voor veel mensen binnen de diabeteszorg moet wennen. Ook Diabetesvereniging Nederland zal het taalgebruik daar nog verder op moeten afstemmen.
Hoe werkt Taal & Diabetes?
Taal & Diabetes wordt breed verspreid door alle diabetesorganisaties, bijvoorbeeld via nieuwsbrieven en socials zoals LinkedIn. In Taal & Diabetes staat uitgelegd hoe bepaalde woorden kunnen worden vervangen. En hoe er met taal kan worden omgegaan in de praktijk of in het ziekenhuis. Naast uitleg waarom een woord als negatief kan worden ervaren, zijn er alternatieve woorden gegeven. Ook kan Taal & Diabetes meegenomen worden naar het jaargesprek om het met de behandelaar te bespreken.
Hoe is het taalgebruik van Diabetesvereniging Nederland?
Diabetesvereniging Nederland heeft een enorm aanbod aan flyers, brochures, terugkijkwebinars, trainingen en een website met meer dan 500 pagina’s. Ons doel is altijd (geweest) om woorden te gebruiken die niet stigmatiserend zijn en woorden te vermijden als die negatief ervaren kunnen worden. Aan de hand van Taal & Diabetes zullen wij de komende maanden kijken of wij hier nog aan kunnen bijschaven. Meldingen of opmerkingen over taalgebruik waar aanpassingen in gewenst zijn worden zeer gewaardeerd.
Lees meer over taalgebruik en diabetes
