• Houd je (vanzelfsprekend) aan de basisregels die voor iedereen gelden
• Probeer (vanzelfsprekend) je bloedsuikerwaardes goed te houden
• Aarzel niet om contact op te nemen met een diabeteszorgverlener als dat nodig is
• Probeer te blijven bewegen, gezond te eten, stress te voorkomen en genoeg te slapen
• Probeer op de hoogte te blijven over hoe het virus zich verspreid en maak voor jezelf de keuze welke activiteiten je wel/niet doet

Lees meer over gezond(er) leven met diabetes:

• Hoe voorkom je dat je ook ziek wordt
• Gezonder leven met diabetes
• Gezonde voeding met diabetes
• Gezonde recepten
• Bewegen met diabetes
• 5 tips om thuis te sporten

De huidige risicogroep als benoemd door het RIVM is:

Mensen met suikerziekte die slecht ingesteld zijn en/of met complicaties. 

In het begin van de corona crisis werd iedereen met diabetes in de risico groep geplaatst. 
Jong, oud, type 1, type 2 en noem maar op. 

Inmiddels is dit aangepast.

• Kinderen onder de 18 met diabetes worden niet als risicogroep bestempeld. 
• Personen boven de 70 zitten standaard in de risicogroep.
• Met slecht ingestelde diabetes wordt een flink verhoogd HbA1C bedoeld
  • De streefwaarde voor mensen met diabetes is 53 of lager
  • De risicowaarden met betrekking tot het coronavirus lijken rond de 70 en hoger te liggen
• Met complicaties rondom diabetes worden voornamelijk complicaties bedoeld, als hart, vaat en andere orgaanfalen.
  • Dus niet diabetes-burnout en dergelijke

Mensen die tot de, door het RIVM benoemde, risicogroep behoren zijn mensen die een hoger risico hebben om ernstig ziek te worden van een besmetting met het nieuwe coronavirus. 

Ik behoor tot de risicogroep.
Behoor je tot de risicogroep, dan is de kans op een slecht beloop, zoals IC opname of overlijden, van de ziekte groter. 

Het is dan van extra belang om voorzichtig te doen zodat je niet besmet raakt (dit is altijd van belang, ook om verspreiding te voorkomen).

Voor mensen in de risicogroep zijn er soms speciale regelingen, bijvoorbeeld in de supermarkt, waardoor je boodschappen kan doen op een rustig tijdstip.

Het is ook van groter belang dat je sneller contact zoekt met de huisarts als je klachten hebt en je jezelf snel laat testen.

Vanaf 1 juni kan iedereen met klachten getest worden op het coronavirus.  Om je aan te melden voor deze test, bel 0800-1202 of ga naar https://coronatest.nl/. 

Zit je in de risico groep, dan kan dit ook van invloed zijn op of je van werk vrijgesteld moet worden of niet, bekijk daarvoor onderstaande vragen over werk, diabetes en corona.

Ik behoor niet tot de risicogroep

Indien je niet in de risicogroep zit, is de kans op een slecht beloop van de ziekte een stuk kleiner tot nihil. 

Je kan echter alsnog het corona virus krijgen en daar (flink) last van hebben, bijvoorbeeld door enkele weken flinke koorts te hebben. In zeldzame gevallen worden ook mensen die niet in de risicogroep vallen op de IC opgenomen.  

Je bloedsuikers kunnen dan anders gaan schommelen en je algehele conditite kan achteruitgaan. 

Daarbij kan je als je besmet raakt het virus doorgeven, waardoor iemand in de risicogroep besmet wordt. 

De conclusie is dat je alsnog wil voorkomen het virus te krijgen en te verspreiden, ookal behoor je niet tot de risicogroep.

In principe kan je met mensen met diabetes hetzelfde omgaan als met alle andere mensen. Houd daarvoor de basisregels van de overheid in acht!

Mensen met diabetes hoeven dus niet vermeden te worden, of anders te worden behandeld dan andere mensen.

Er zijn enkele groepen van mensen met diabetes die tot de corona-risicogroep behoren (zie boven), o.a. iederen van 70 jaar en ouder, overleg bij twijfel met de persoon met diabetes of hij/zij tot de risicogroep behoort.

Let daarbij uiteraard wel op de basisregels, zoals de 1,5 meter regel. Indien je deze regels overtreed, is de kans aanwezig dat je het coronavirus onbewust verspreid. 

Het maakt niet uit welk type diabetes, en uberhaupt of je diabetes hebt of je wel/niet besmet raakt.

Alleen het verloop van de ziekte is mogelijk afhankelijk van diabetes. Het is nog niet bekend of het type diabetes invloed heeft.

De kans blijft aanwezig dat je corona krijgt, maar als je alle voorschriften volgt dan wordt de kans op besmetting en verspreiding flink kleiner. 

Je kan je laten testen op het coronavirus, bekijk voor meer informatie deze website (klik).

Zoals de basisregel geld:

Met lichte klachten thuisblijven. Ook als je denkt dat het een gewone verkoudheid is.
Milde klachten zijn: Mogelijk verlies van smaak/reuk, niezen, keelpijn, loopneus, licht hoesten, verhoging tot 38 graden.
Als het erger wordt: Koorts > 38 graden Celsius en moeite met ademhalen.

• Zorg dat je regelmatig je bloedglucose blijft meten! Meten is weten.
• Zorg dat je genoeg vocht binnen krijgt. Zeker als je verhoging of koorts hebt. Genoeg drinken is belangrijker dan eten.
• Meet je temperatuur regelmatig op. Komt deze boven de 38 graden? Bel dan de huisarts.
• Houd je medicatie (tabletten of insuline) en hulpmiddelen (meter, pen of pomp), glucose/dextrose bij de hand (tabletten of drankje)
• Het wordt aangeraden om paracetamol gebruiken en geen NSAID’s (bv Ibuprofen, nurofen, naproxen, diclofinac). Omdat NSAID’s meer bijwerkingen kunnen geven. 

Lees meer tips om je diabetes onder controle te houden als je je grieperig/verkouden bent.

Op het moment is er nog veel onduidelijk over het virus, en ook over de relatie met diabetes. 

Het lijkt erop dat alleen mensen met diabetes die flink verhoogde bloedsuikers hebben meer kans lopen op een slecht beloop van de ziekte dan vergelijkbare personen zonder diabetes. 

Ja. En niet alleen vanwege het corona virus, ook vanwege mogelijke andere complicaties en jouw algemene welzijn. 

Onderzoek rondom het corona virus heeft tot nu toe laten zien dat een HbA1C van boven de 75 (9%) het risico op een ernstig beloop van corona verhoogt. 

Met een goede weerstand, ben je beter bestand tegen ziekten zoals het coronavirus.
Je zal dan alsnog het coronvirus kunnen krijgen omdat niemand opgebouwde weerstand heeft tegen coronavirus. Je lichaam zal het virus dan beter kunnen verwerken.
Je bloedglucosewaarden spelen hierin een belangrijke rol. Hoe stabieler je waarden, des te beter voor je immuunsysteem.

Om je waarden zo stabiel mogelijk te houden kan je denken aan:

• een vaste dagroutine te houden
• gezonde voeding 
• voldoende beweging
• goed slapen
• regelmatig ontspanning zoeken
• op tijd je medicatie innemen

Meer tips
Zelfmanagement in quarantaine 
Hoe voorkom je dat je ook ziek wordt?
Ontdek je manier om gezonder te leven

Er wordt veel zelfmanagement van je gevraagd op dit moment. Lees onze tips. Heb je daar hulp bij nodig dan kun je voor ondersteuning terecht bij de DVN: volg het nieuws op onze website of stel de vraag aan andere ervaringsdeskundigen op Diabetestrefpunt.nl.

Voor medisch vragen kun je terecht bij je zorgverlener. Bel gerust naar de huisarts, het ziekenhuis of een andere zorgverlener. Zij zullen je informeren wat er mogelijk is qua contactmomenten. 

Juist nu is bewegen heel belangrijk voor het positieve effect op je lichaam, gewicht en bloedglucosewaarden. 

Je kan een stuk gaan wandelen, fietsen, skeeleren etc. Plan je wandeling of fietstocht zo dat je voldoende afstand van elkaar houdt.

En natuurlijk kun je als je thuis moet blijven ook gebruik maken van persoonlijk trainingsmateriaal zoals fietsergometer, loopband, crosstrainer, roeimachine, of fitnesstoestel.
Ook zonder toestellen kun je thuis prima in conditie blijven met yoga, diverse YouTube-filmpjes met oefeningen of een programma als ‘Nederland in beweging’ dagelijks op NPO1. Succes!

Meer informatie over bewegen met diabetes vind je hier

Als ervaringsdeskundigen weten we: de beste tips over leven met diabetes krijg je van lotgenoten. Zij weten hoe het is en kennen de nare kanten van de ziekte. Deel je zorgen en tips met anderen over het coronavirus op ons Diabetestrefpunt en help elkaar om deze tijd door te komen. Je mag ons ook mailen.

We leven in een uitzonderlijke tijd, er gebeurt ontzettend veel. Alle emoties kunnen voorbij komen, zoals angst. Blijf niet alleen zitten met deze gevoelens. Het is belangrijk om sociaal verbonden te blijven. Uit je emoties en genegenheid, deel ze met familie, vrienden of anderen met diabetes. Schrijf je gevoelens en gedachten op in een dagboek.

Informatie opzoeken over je vragen kan helpen, maar doseer het (nieuws). Beperk het tot 1 á 2 keer per dag. Ook structuur in je dag en goed voor jezelf zorgen helpt je om je stress te verminderen: op dezelfde tijden opstaan, eten, medicatie en je beweegritme volhouden. Zoek dagelijks een keer de buitenlucht op voor een wandeling langs weilanden waar gelukkig steeds de koeien staan of groenstroken waar het voorjaar ondanks alles gewoon begonnen is.

Loop je rond met medische vragen, neem dan contact op met je zorgverlener. Lees meer tips over zelfmanagement.

De zorg voor mensen met diabetes zou 'gewoon' door moeten gaan. 

Wordt jouw diabeteszorg uitgesteld? Meld dit dan op ons meldpunt! 

Je kan terecht bij de huisarts voor al je normale gezondheidsvragen. Diabetescontroles in het ziekenhuis en/of bij de huisarts moeten gewoon doorgaan. Net als een afspraak bij de diëtist, podotherapeut en dergelijke. 

Bekijk vooraf echter wel of er speciale corona maatregelen zijn rondom je afspraak. Het zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat de afspraak telefonisch is, of dat je een aparte afspraak moet maken voor bloedprikken. 

Deze informatie vind je op de website van de instelling of via telefonisch contact. 

Bekijk de website van je huisartsenpraktijk voor de specifieke maatregelen of bel de praktijk om af te stemmen wat er mogelijk is. 

Kom niet naar de praktijk als je milde verkoudheidsklachten hebt (niezen, keelpijn, loopneus, licht hoesten, verhoging of koorts), overleg dan telefonisch met de huisarts. Bezoek niet zomaar de praktijk maar bel van tevoren.

Heb je vragen, dan kun je dus wel je praktijk bellen of een e-consult aanvragen. Stel je vragen niet uit, om te voorkomen dat het spoedeisend wordt. Heb je nog een briefje, recept of verwijzing nodig? Neem dan telefonisch contact op, dan sturen zij het voor je door naar de betreffende zorgaanbieder/apotheek.

Er gelden een aantal maatregelen in de apotheek:

• Verkouden, hoesten of koorts? Blijf dan thuis! Bel met de apotheek zodat ze de medicijnen bij je thuis kunnen laten bezorgen
• In de apotheek: houd 1,5 meter afstand van anderen, raak geen producten aan als dit niet nodig is, voorkom (hand)contact met de balie en betaal bij voorkeur met pin.
• Je krijgt de normale hoeveelheid medicijnen mee. Om paracetamol en andere zelfzorgmedicijnen voor iedereen beschikbaar te houden, verkopen apotheken maximaal drie verpakkingen per klant.

Bel gerust even naar je apotheek voor nadere informatie.

Bekijk de website van je ziekenhuis voor meer informatie. Alle ziekenhuizen hebben een aparte pagina opgesteld over het coronavirus.

LET OP: De coronamaatregelen staan niet altijd bij de betreffende afdelingen benoemd.

Indien je een nog een afspraak hebt staan waar je nog geen bericht over hebt ontvangen, kun je er vanuit gaan dat deze doorgaat. Neem bij twijfel contact op met het ziekenhuis.

Heb je coronaklachten (neusverkouden, keelpijn, hoesten en/of niezen met of zonder koorts)? Of heb je contact gehad met iemand die op dit moment getest wordt op het coronavirus of een bewezen corona-besmetting heeft? Kom dan niet zomaar naar het ziekenhuis, maar neem telefonisch contact op met de betreffende afdeling!

Opgenomen patiënten
Er zijn maatregelen genomen ter bescherming van patiënten die opgenomen zijn in het ziekenhuis. De maatregelen kunnen per ziekenhuis verschillen, dus kijk op de website van het desbetreffende ziekenhuis.

Wordt jouw diabeteszorg uitgesteld? Meld dit dan op ons meldpunt! 

Op het moment is er geen tekort aan IC-bedden.

Het hebben van diabetes speelt sowieso geen rol bij wel of niet opgenomen worden op de IC. Of je op de IC terechtkomt wordt bepaald door de mate van de ernst van de corona, je overlevingskansen en je persoonlijke situatie.

Als je op de IC terechtkomt en wordt beademd, word je in slaap gehouden. Je krijgt in die situatie voeding toegediend. Ook zal in het geval van je diabetes insuline via een infuuslijn worden toegediend en je bloedglucosewaarden worden bewaakt.

De kennis op de IC-afdeling en spoedeisende hulp van de ziekenhuizen is van hoog niveau. Ook daar wordt de diabetes gereguleerd. Patiënten worden continu gemonitord door kundige artsen en verpleegkundigen, ook de glucosewaarden worden daarin meegenomen. 

Ja.

Het uitoefenen van contactberoepen is mogelijk.
Podotherapeuten en een medisch pedicure vallen hier ook onder. Het werk wordt zoveel mogelijk op anderhalve meter afstand georganiseerd. Vooraf bespreek je met je podotherapeut of medisch pedicure of het bezoek een risico oplevert.

Ja. Je kunt gewoon telefonisch een afspraak maken. Waarschijnlijk moet je een aantal gezondheidsvragen beantwoorden. Met milde verkoudheidsklachten blijf je thuis. Kom niet te vroeg voor de afspraak, mogelijk moet je dan buiten wachten omdat het in veel wachtkamers niet mogelijk is om 1,5 meter afstand te houden.

Ja.
Neem contact op met je diëtist.
Mogelijk kan je op locatie een afspraak krijgen. Ook is er steeds meer mogelijk met betrekking tot (video) bellen, email en econsults.

Neem contact op met de instelling voor de laatste informatie en protocollen.

Bedenk ook of je zelf in een risicovolle situatie bent geweest. Zoals een bruiloft waar men zich niet aan de 1,5 meter heeft gehouden. Mogelijk ben je besmet zonder dat je klachten hebt. 
Stel in zo'n geval het bezoek nog even uit.

Dit is een nare situatie: nu je je geliefde partner of ouder niet kunt opzoeken vanwege de coronamaatregelen. Maak je je zorgen over de diabeteszorg binnen de instelling? Probeer dan hierover in gesprek te gaan met de medewerkers van de instelling. Er is vaak meer mogelijk dan je in eerste instantie denkt.

Lees de tips over welke afspraken je kunt maken over de diabeteszorg in het verpleeghuis.

Voor de verlenging van je rijbewijs is een medische keuring inclusief oogonderzoek soms vereist. Bijvoorbeeld als je langer dan 10 jaar diabetes hebt.
Het afzeggen van oogonderzoeken door oogartsen vanwege corona, vertraagt het traject van je rijbewijsverlenging. Het kan zijn dat je rijbewijs hierdoor verloopt. DVN heeft bij het CBR gemeld dat hierover veel vragen/klachten zijn. Het CBR overlegt met het ministerie om te bepalen hoe dit probleem kan worden opgelost. 

Europese Coulanceregeling
Door de maatregelen tegen het coronavirus kunnen sommige mensen niet voldoen aan de eisen voor het verlengen van het rijbewijs. Bestuurders van wie het rijbewijs verloopt of verlopen is tussen 1 februari 2020 en 1 november 2020 kunnen negen maanden blijven doorrijden binnen Europa met hun verlopen rijbewijs. Die negen maanden gaan in vanaf de dag dat het rijbewijs verloopt.

Belangrijk voor u om te weten is dat de Europese coulance de Nederlandse regeling overtreft. 

Deze Europese regeling geldt voor alle rijbewijzen. Dus ook voor rijbewijzen die bijvoorbeeld vanwege een medische aandoening maar drie of één jaar geldig zijn. De nieuwe maatregel geldt niet voor rijbewijzen die zijn ingevorderd of geschorst, bijvoorbeeld vanwege een ernstige verkeersovertreding of alcoholgebruik in het verkeer. 

Contact CBR
Ben je bezig met verlenging, is je afspraak met de oogarts afgezegd en verwacht je dat je rijbewijs hierdoor verloopt?
Neem hierover dan in eerste instantie contact op met het CBR.
Ben je lid van Diabetesvereniging Nederland en is er sprake van werkverlies of onmogelijke situatie doordat je zonder rijbewijs komt te zitten? Meld ons dit dan per e-mail onder vermelding van de verloopdatum van je rijbewijs en je CBR-relatienummer. Wij gaan hier dan mee aan de slag. Je gegevens zullen we uiteraard alleen gebruiken om in contact te treden met het CBR. Daarna zullen we je mailbericht met deze gegevens verwijderen.

• Houd de (reis)adviezen van de overheid in de gaten (klik)
• Deze kunnen van invloed zijn op je (reis)verzekeringen
• Er blijven veel risico's in verband met corona, natuurlijk besmetting maar ook dat een land weer in lockdown komt en je ergens vastzit
• Bedenk voor jezelf welk risico je mogelijk loopt en hoe je hier mee omgaat
• Better safe than sorry, neem bijvoorbeeld wat extra teststrips/infuussets/insuline mee en neem daarvoor contact op met de DVN Winkel 
• Bekijk ook onze algemene tips over vakantie met diabetes

Er is meer dan genoeg voorraad aan tabletten, insuline, testmateriaal en diabeteshulpmiddelen. Je hoeft dus niet extra te bestellen. Lees meer hierover in ons nieuwsbericht.

Je hoeft je geen zorgen te maken over de levering van je medische hulpmiddelen. Extra bestellen is niet nodig. Zij hebben continuïteitsmaatregelen genomen vanwege het coronavirus. Hierdoor blijft hun voorraad op peil en krijg je bestelling gewoon thuisbezorgd zoals je gewend bent.

Lees meer over de voorzorgsmaatregelen van DVN winkel en hun antwoord op veelgestelde vragen.

Deze zorg blijft doorgaan, maar mogelijk op een andere manier. Je krijgt in overleg met je zorgverlener via digitale weg begeleiding om de nieuwe insulinepomp of sensor te kunnen gebruiken. Veel fabrikanten hebben hun gebruikersinstructies gedigitaliseerd.

Het advies aan werkgevers is om werknemers zo veel mogelijk thuis te laten werken. Overleg daarom met je werkgever of thuiswerken mogelijk is.

Als je een slechte bloedsuikerregulatie (erg hoog HbA1c) of complicaties hebt behoor je tot de riscogroep en is de kans op ziek worden groter als je het coronavirus oploopt.

Dit kan een reden zijn om vrijgesteld te worden van werk.
Bespreek met je werkgever en eventueel met je (bedrijfs)arts om te kijken of er andere mogelijkheden zijn: toch thuiswerken, op andere tijden werken (gespreid), als er minder personeel aanwezig is, tijdelijk andere taken of andere werkaanpassingen. 

Behoor je niet tot de risicogroep? Dan kan/moet je gewoon gaan werken.

Voel je je prima? Blijf dan goed zorgen voor je diabetes tijdens het werk: meet regelmatig, zorg voor je tijdige inname van je medicatie (tabletten of insuline toedienen) en eet op gezette tijden. De werkgever is verantwoordelijk voor het bieden van een gezonde en veilige werkomgeving. Zij horen te zorgen voor goede hygiënemaatregelen en de ruimte om afstand te houden van anderen (minimaal 1,5 meter).

Als je last hebt van milde gezondheidsklachten moet je thuisblijven. Milde gezondheidsklachten zijn:

• Niezen
• Keelpijn
• Loopneus
• Licht hoesten
• Verhoging tot 38 graden

Verergeren de klachten, neem dan telefonisch contact op met je huisarts.

Lees meer informatie over diabetes en werk. 

Nee.

Hoewel niet alles bekend is over deze nieuwe ziekte, blijkt vooralsnog dat zwangere vrouwen (met diabetes) geen extra risico lopen. Ook is niet aangetoond dat het virus kan worden overgedragen aan het ongeboren kind.

We raden aan dit met je werkgever te bespreken. 
Als je tot de risicogroep behoort (slechte regulatie, complicaties en/of 70+) dan wordt het afgeraden om te werken met coronapatiënten.

Het advies aan alle Nederlanders is om zoveel mogelijk thuis te werken, voor zover dat mogelijk is. Zomaar thuisblijven en zonder overleg is natuurlijk sowieso een slecht idee. Het is raadzaam om contact op te nemen met je werkgever en daar samen afspraken over te maken.

Als je werkgever vindt dat je naar je werk moet komen en er geen reden is om niet te gaan omdat alle voorzorgsmaatregelen zijn getroffen, dan zul je gewoon naar je werk moeten. Tenzij je al last hebt van complicaties en/of je jouw bloedglucosewaarden slecht kunt reguleren. Dit kunnen zwaarwegende redenen zijn om niet buitenshuis te werken.

Bespreek dan met je werkgever en eventueel met je (bedrijfs)arts om te kijken of er andere mogelijkheden zijn: toch thuiswerken, op andere tijden werken (gespreid), als er minder personeel aanwezig is, tijdelijk andere taken of andere werkaanpassingen.

Blijf thuis totdat het hele huishouden 24 uur klachtenvrij is. Laat je eventueel ook testen.

Verergeren de klachten ook bij jezelf (kortademigheid en koorts boven de 38 graden), neem dan telefonisch contact op met je huisarts. Informeer je werkgever en overleg wat te doen, tot je meer duidelijkheid hebt over je medische toestand.

Met milde klachten thuisblijven. Je kan je laten testen op het coronavirus.

Ook als je denkt dat het een gewone verkoudheid is. Er zijn beroepen waarin medewerkers de oproep hebben gekregen toch te komen werken bij milde verkoudheidsklachten zonder koorts. Overleg dan met je werkgever. 

• Zorg dat je regelmatig je bloedglucose blijft meten! Meten is weten.
• Zorg dat je regelmatig gezond eet en voldoende drinkt.
• Meet je temperatuur regelmatig op. Komt deze boven de 38 graden? Bel dan de huisarts.
• Houd je medicatie (tabletten of insuline) en hulpmiddelen (meter, pen of pomp), glucose/dextrose bij de hand (tabletten of drankje)
• Het wordt aangeraden om paracetamol gebruiken en geen NSAID’s (bv Ibuprofen, nurofen, naproxen, diclofinac). Omdat NSAID’s meer bijwerkingen kunnen geven. 
• Probeer te blijven bewegen, stress te voorkomen en genoeg te slapen.

Kinderen en jongeren onder de 18 mogen gewoon weer spelen en met elkaar in contact komen, ook binnen de 1,5 meter.

Let op:
Jongeren rond de 18 kunnen even besmettelijk zijn als volwassenen, houd hier rekening mee wanneer men via via in contact kan komen met risicopatiënten. 

Leer je kinderen zich zoveel mogelijk te houden aan alle hygiënemaatregelen:

• Regelmatig de handen wassen, bijv. na elk wc-bezoek en als ze van buiten naar binnen gaan
• Hoest en nies in de binnenkant van je elleboog
• Gebruik bij elke keer snuiten schone papieren zakdoekjes

Diabetes-psychologe Giesje Nefs van Diabeter heeft een aantal tips op een rijtje gezet.

De zorg is weer opgestart. Wellicht zullen enkele afspraken op afstand plaatsvinden (telefonisch, beeldbellen, e.d.).

Je kan altijd contact opnemen met jouw behandelteam.

Het behandelteam staat paraat, o.a. voor:

• Instellingen nakijken, pomp/sensor aflezen gebeurt nu op afstand
• Loop je ergens tegenaan? Raak je ontregeld? Neem contact op met de zorgverlener
• Bij spoed/diagnose worden kinderen meteen gezien en begeleid, er worden beschermingsmaatregelen getroffen vanuit het ziekenhuis
• Alleen spoed bloedafname bij bijv. ontregelde bloedsuikerwaarden, HbA1c is geen spoed