Diabetes type 2 medicatie: welke medicijnen zijn er en wat doen ze?

Heb je diabetes type 2, dan krijg je meestal eerst leefstijladvies. Helpt dat niet genoeg, dan krijg je medicijnen. Deze verlagen je bloedglucosewaarde. 

Is je bloedglucosewaarde bij de diagnose veel te hoog, dan begin je meteen met medicijnen. Vaak eerst een tablet, maar soms ook al gelijk injecties met insuline.

Medicijnen bij diabetes type 2

Bij diabetes type 2 kunnen verschillende soorten medicijnen worden voorgeschreven. Welke je krijgt hangt af van jouw persoonlijke situatie.

Metformine

Metformine is meestal de eerste keus. Metformine ervoor dat je lever minder glucose aanmaakt en het verhoogt de insulinegevoeligheid. Hierdoor dalen je bloedglucosewaarden. Als het nodig is, kun je de hoeveelheid metformine verhogen .

Mogelijke bijwerkingen van metformine:

• zeer vaak: misselijkheid, braken, diarree, buikpijn en verlies van eetlust
• vaak: metaalsmaak in je mond

SU-derivaten

Is de maximale hoeveelheid metformine niet genoeg om je bloedglucosewaarden goed te krijgen? Dan schrijft je behandelaar meestal sulfonylureumderivaten (SU derivaten) voor. Deze medicijnen zorgen ervoor dat je alvleesklier meer insuline aanmaakt. Vaak gebruik je naast een SU-derivaat ook nog metformine.

Om hypo’s en misselijkheid te voorkomen moet je deze medicijnen vlak voor, of tijdens het eten innemen.

Mogelijke bijwerkingen van SU-derivaten:

• Bijwerkingen komen heel weinig voor bij het gebruik van dit medicijn.

DPP4-remmer

Je behandelaar schrijft een DPP4-remmer voor als:

• Je metformine of SU-derivaten niet goed verdraagt
• Metformine of SU-derivaten niet goed werken.

Een DPP4- remmer stimuleert de insulineproductie in de alvleesklier. Het zorgt er ook voor dat de lever minder glucose afgeeft aan het bloed.

Mogelijke bijwerkingen van DPP4-remmers:

• Hypo’s (als je ook SU-derivaat gebruikt)
• Verhoogde ontstekingswaarde in je bloed die kan wijzen op een alvleesklierontsteking

Door de diabetes moet ik wel goed opletten wat ik eet als ik een dag niet op pad ben geweest, maar dat komt zelden voor.

Bep, 85 jaar

SGLT2-remmer

SGLT2-remmers zijn vaak eerste keuze als je naast je diabetes type 2, ook een verhoogd risico hebt op hart- en vaatziekten of last hebt van nierfalen. SGLT2-remmers zorgen ervoor dat je meer glucose uitplast. Hierdoor daalt je bloedglucosewaarde

Je zorgverlener schrijft deze medicijnen voor als:

• Je andere medicijnen niet goed verdraagt
• Andere medicijnen niet goed werken

Je mag geen SGLT2-remmer gebruiken als je:

• een ernstige nierfunctiestoornis hebt,
• een alcoholverslaving hebt
• ondervoed bent
• een koolhydraatarm dieet volgt
• aan intermittend fasting doet
• een voetulcus hebt of deze in het verleden hebt gehad
• terugkerende schimmelinfecties van de geslachtsorganen hebt.

Gebruik je canagliflozine of canagliflozine samen met metformine? Let dan extra op je voeten. De kans op (ernstige) problemen aan de tenen is bij het gebruiken van deze medicijnen iets hoger.

Mogelijke bijwerkingen van SGLT2-remmers

• hypo’s (als je ook een SU-derivaat of insuline gebruikt)
• huiduitslag
• urineweginfecties
• schimmelinfecties

GLP1-agonist

GLP1-agonisten worden -net als DDP4-remmers en SGLT2-remmers- voorgeschreven als:

• metformine en SU-derivaten niet goed werken;
• je metformine of SU-derivaten niet goed verdraagt.

GLP1-agonisten hebben een gunstig effect op gewichtsverlies. Ze worden dus vaak voorschreven als je een BMI hebt dat hoger dan 30 is. GLP1-agonisten moet je injecteren. Voor sommige mensen is dat een grote stap. Zeg dit tegen je behandelaar als hij/zij dit medicijn voorschrijft.

GLP1-agonisten hebben veel bijwerkingen:

• misselijkheid
• diarree
• verkoudheid
• bronchitis
• hypo’s (zeer vaak bij combinatie met een SU-derivaat) [LINK NAAR HYPO’S]
• minder eetlust
• braken
• minder goed werkende slokdarm, maag of dunne darm
• ontsteking van het maagslijmvliesontsteking
• langzamere maaglediging
• buikpijn
• winderigheid,
• opgezette buik
• obstipatie (verstopping)
• kiespijn
• hoofdpijn
• duizeligheid
• vermoeidheid
• snellere hartslag
• irritatie op de injectieplaats
• huiduitslag
• verhoogde ontstekingswaarde in je bloed die kan wijzen op een alvleesklierontsteking

Insuline

Soms blijft je bloedglucosewaarde hoog. Ook als je je leefstijl aanpast en diabetesmedicijnen gebruikt. In dat geval adviseert je behandelaar insuline te gebruiken. Soms in combinatie met metformine.

Meestal start je met 1x per dag (middel)langwerkende insuline. Dit heet basale insuline. Als je insuline gaat gebruiken moet je ook je bloedglucosewaardes zelf gaan meten. Dit doe je door middel van vingerprikken of door een sensor te gebruiken. Je behandelaar legt je uit hoe dit precies moet.

Mogelijke bijwerkingen van insuline:

• hypo's
• allergische reacties
• irritatie op de injectieplaats, met soms verharding van de huid op spuitplekken

Blijven je bloedglucosewaarde ook met basale insuline te hoog? Dan is de laatste stap om meerdere keren per dag insuline te spuiten. Je spuit dan insuline bij elke maaltijd en 1x per dag langwerkende insuline. Je moet dan ook vaker zelf je bloedglucosewaarde meten.

Webinar: medicatie bij diabetes type 2

Dr. Richard IJzerman, internist in Amsterdam UMC, vertelt in dit eerder opgenomen webinar over de verschillende medicijnen die bij diabetes type 2 voorgeschreven kunnen worden. Ook komt de nieuwe richtlijn voor medicatie bij diabetes type 2 aan bod.  

Bekijk hier het webinar terug.