Zenuwschade bij diabetes

Diabetes kan je zenuwen beschadigen. Zenuwschade kan op verschillende plaatsen in je lichaam ontstaan. Artsen noemen zenuwschade ook wel neuropathie. Iets minder dan de helft van alle mensen met diabetes krijgt met zenuwschade te maken.

Wat doen je zenuwen?

Je zenuwen sturen signalen van je hersenen naar je spieren en organen en weer terug. Zo kun je je spieren gebruiken. En je kunt warmte, kou en pijn voelen. Een beschadigde zenuw kan signalen niet meer goed doorgeven.

Oorzaak zenuwschade

Het is nog niet precies bekend wat zenuwschade veroorzaakt. Hoge bloedglucosewaarden kunnen schade aanrichten aan de zenuwen. Andere risicofactoren zijn:

• roken
• te veel alcohol
• te veel verzadigd vet
• overgewicht
• onvoldoende beweging

Ook mensen met een traagwerkende schildklier, vitamine B-tekort of mensen die chemokuren ondergaan (medicijnen tegen kanker) hebben meer kans op zenuwschade. Maar bij mensen met diabetes is deze kans helaas groter. 

Meer kans bij diabetes?

Door de sterke wisselingen van de hoeveelheid glucose in het bloed, krijgen zenuwen van mensen met diabetes regelmatig een ‘opdonder’. 

Afvalstoffen worden niet meer goed aan het bloed afgegeven en voedingsstoffen en zuurstof worden hierdoor niet meer goed aan de zenuw afgegeven. Hierdoor ontsporen processen in de zenuwcellen, waardoor de zenuwbanen op den duur beschadigd raken of zelfs afsterven.

De kans dat iemand met diabetes zenuwschade krijgt is dus ook afhankelijk van hoe erg de glucosewaarden wisselen. De kans wordt na onderzoek geschat op 30 a 40% kans. 

Hoe herken je zenuwschade?

• Stekende of brandende pijn in je benen
• Tintelende handen en/of voeten
• Kramp in handen, voeten en/of benen
• Krachtsverlies in benen en/of armen, moeilijk lopen
• Minder gevoel ik voeten en handen (het voelen van warmte, kou en pijn)
• Slapende handen en/of voeten

Er zijn ook andere klachten

• Extreem zweten of helemaal niet zweten
• Ongewild urineverlies of moeite hebben met plassen
• Diarree of juist verstopping
• Misselijkheid, een vol gevoel
• Hartritmestoornissen
• Dubbelzien
• Erectiestoornissen of een droge vagina
• Duizeligheid
• Het gevoel op je huid van kleding of een dekbed heel onprettig vinden

Het lastige van al deze klachten is dat ze ook andere oorzaken kunnen hebben.

Verschillende soorten zenuwschade

Er zijn verschillende soorten zenuwschade:

• Mononeuropathie: schade aan één zenuw. 
• Polyneuropathie: schade aan meerdere zenuwen. 
• Autonome neuropathie: schade aan ‘autonome zenuwen’. Dit zijn zenuwen die van en naar je organen lopen. Bijvoorbeeld je maag, darmen , blaas, hart, bloedvaten en huid.

Meer soorten zenuwschade vind je in ons E-book zenuwschade.

Zenuwschade en voetzorg

Meestal begint zenuwschade met minder gevoel in je voeten. Het lijkt alsof je op watten loopt.

Dat is niet prettig, maar het kan ook gevaarlijk zijn. Je kunt op een steentje of een scherp voorwerp stappen en niet doorhebben dat je een wondje hebt. Wondjes op of onder je voeten ontsteken sneller. En ze gaan moeilijker dicht dan op andere plekken van het lichaam. Het is dus belangrijk om goed voor je voeten te zorgen. 

Heb je zenuwschade aan je voeten? Controleer dan elke avond en ochtend je voeten op wondjes of slechte plekken. Lees meer over voetzorg.

Lees meer over voetzorg.

Je loopt heel gemakkelijk door
met een klein wondje.
En dat kan grote gevolgen hebben.

Thijs

Maagverlamming door zenuwschade

In de wand van de maag zitten spieren. Die zorgen voor het samenknijpen van eten. Zenuwen sturen de spieren in de maagwand aan. Bij zenuwschade kan er een maagverlamming ontstaan. Het eten gaat dan te langzaam van de maag naar de darmen. Soms krijg je last van pijn, misselijkheid, een opgezette buik of brandend maagzuur. Mensen met diabetes die zenuwschade hebben, kunnen dus ook last hebben of krijgen van hun maag. 

Een maagverlamming kan er ook voor zorgen dat insuline al gaat werken als er nog geen voedsel in de darmen zit. De bloedsuiker kan dan te snel en te veel zakken. Spreek daarom met je behandelaar af op welk moment je insuline spuit. 

Maagverlamming wordt door zorgprofessionals gastroparese genoemd.

Hoe voorkom je zenuwschade?

Bij diabetes is zenuwschade heel moeilijk te voorkomen. Je kunt de schade soms wel vertragen of ervoor zorgen dat het niet erger wordt. 

Een gezonde levensstijl, stabiele glucosewaarden, geen (of heel weinig) alcohol drinken, niet roken en regelmatig bewegen helpen je zenuwen om gezond te blijven. 

De behandeling van zenuwschade

Zenuwschade kan erg pijnlijk zijn en verdwijnt bijna nooit vanzelf.

De behandeling is gericht op het verminderen van pijn. Pijn bij zenuwschade hoeft niet te betekenen dat er iets ergs aan de hand is. Maar pijn kan wel veel problemen geven in je dagelijks leven. 

Er zijn verschillende manieren om pijn bij zenuwschade te behandelen. Wat bij de een werkt, werkt bij de ander niet. Je moet dus uitproberen wat bij jou werkt. 

Pijnbestrijding bij zenuwschade:

De hersenen spelen een grote rol bij het voelen van pijn. Daarom kunnen de volgende medicijnen en technieken werken:

• Antidepressiva en anti-epileptica 
• Cannabis 
• Opiaatachtige middelen  
• Crèmes of pleisters met capsaïsine of lidocaïne. Capsaïcine zorgt ervoor dat pijnprikkels niet naar de hersenen gaan. De pleister met capsaïcine wordt in het ziekenhuis aangebracht en blijft maximaal een uur zitten. Dit moet iedere drie maanden herhaald worden.
• Mindfulness, yoga of andere meditatietechnieken. Ook dit kan helpen om pijn te verminderen.
  
  

Prikkelen of stimuleren van de zenuwen:

Dit gebeurt met kleine stroomstootjes door de huid die de zenuwen beïnvloeden. De pijn wordt daardoor minder. Er zijn 3 manieren om dit te doen:

• TENS (transcutane elektrische neurostimulatie): Je krijgt kleine stroomstootjes via plakkertjes op je huid.
• PENS (percutane elektrische neurostimulatie): De stroomstootjes gaan via dunne metalen elektroden. Deze worden door de huid gestoken. 
  Bij zowel TENS als PENS zorgen de stroomstootjes dat:
  • Er minder pijnprikkels naar de hersenen gaan
  • Er meer pijnstillende stoffen door het lichaam gaan
  • De spieren ontspannen 
• Ruggenmergstimulatie: Hierbij wordt een mini-apparaatje in het ruggenmerg geplaatst. Dit apparaatje heet een neuromodulatiesysteem. Het zorgt voor elektrische stimulatie van de zenuwen van het ruggenmerg. Hiermee worden de pijnsignalen van de hersenen naar de zenuwen en andersom onderbroken. Je hebt dan minder pijn. 
  
  

Combinatiebehandeling:

Je arts kan ook verschillende behandelingen combineren. Bijvoorbeeld een pijnstillende crème én het prikkelen van de zenuwen. Of pijnstillers én hulpmiddelen zoals aangepaste schoenen of een steunband voor hand of arm. 

Bekijk ons E-book neuropathie voor meer informatie over behandelmogelijkheden.

Praktische tips van ervaringsdeskundigen

In 2018 vroegen we onze leden om tips bij omgaan met pijn of het verminderen van pijn. Veel van deze tips zijn vandaag de dag nog steeds nuttig. Hieronder vind je de meest genoemde tips:

• Tegen 'gloeibenen' of tintelende voeten helpt een dekenboog. Deze boog plaats je onder je deken of dekbed. De deken ligt niet op je beden en dat verlicht de druk op je benen in de nacht. Je ligt wel warm, maar doordat er geen contact is tussen het dekbed en je been, irriteert het niet of heb je er minder last van.
• Wietoliezalf en CBDzalf kan de pijn in huid en gewrichten verminderen.
• Als je lichter bent, is je pijn waarschijnlijk minder. Je voelt je ook fitter en daardoor kun je pijn misschien beter aan.
• Een Ayurvedische behandeling richt zich op de bron van de pijn. Met kruiden worden afvalstoffen uit het lichaam verdreven en de weerstand verhoogd.
• Een hotstone massage of een gewone massage van voeten, tenen, handen en vingers draagt bij aan een goede doorbloeding en vermindert de pijn.